1-тема. Маркетинг ҳәм оның раўажланыўының тийкарғы басқышлары

5.2. Мақсетли дәстүр жантасыўы – маркетинг дәстүриниң тийкарғы усылы.
Маркетинг дәстүрин ислеп шығарыўда мақсетли жантасыў усылына тийкарланып кәрхананың белгиленген мақсетине ерисиў ҳәм оның орынланыўын қадағалаў ресурслары ҳәм илажлар системасы формаланады.
Кәрхананың (фирма)ниң маркетинг дәстүри (бизнес режеси) тәртиби төмендегише:
- кәрхананың имканиятлары анализи.
Хызмети, жоқары нәтийжеге ерисиў бағдарлары. Кәрхананың ишки ҳәм сыртқы орталықларын салыстырыў.
- раўажландырыў мақсетлерин анықлаў (Маркетинг синтези).
Ислеп шығарыў ҳәм социаллық раўажланыўының баслы мақсетлери ҳәм базарда пайдаға ерисиў жолларын анықлаў.
- стратегияны ислеп шығыў
Кәрхананың материаллық, мийнет ҳәм финанс ресурсларынан нәтийжели пайдаланыуды гөзлеген узақ мүддетли мақсетти анықлаў (базар сегментлерин, маркетинг қуралларын,базарға кириў ўақтын ҳәм басқаларды таңлаў).
- режени ислеп шығарыў.
Ислеп шығарыў, финанс, баҳа, кадрлар, реклама, сатыў ҳәм басқаларды әмелге асырыў қәрежетлери ҳәм нәтижелерин режелестириў системасы.
- қадағалаў.
Стратегик қадағалаў (таңланған принцплериниң анық базарға туўры келиў) Жыллық қадағалаў (режедеги илажлар ҳәм қарежетлердиң орынланыўы) пайда алыў дәрежесин қадағалаў.
Кәрхананың имканиятлары анализленгенде оның базардағы шәрт-шарятлары (сыртқы орталығы) ҳәм оның ишки мүмкиншилиги туўрысында анық мағлуматлар топлап; анық жуўмақ шығарылады. Буның ушын «Базарды комплекс анализ етиў» ҳәм «анализ» усылларынан пайдаланылады.
Базарды комплекс анализлеў басланғыш дәўир болып, кәрхана маркетинг дәстүрин ҳәм режесин дүзиўи ушын дерек есапланады. Анализ, фирма ҳәрекетиниң өзине сай тексериўлер ҳәм баҳалаўды өз ишине алады.
Кәрхананың рауажланыў мақсетлерин анықлаўда ең дәслеп оның ишки имканиятларын есапқа алып , қайсы тараўда сатыўдың өсиўи арқалыма яки базарда өз үлесин көбейтиў, абройын көтериў жолы менен ерисе алама? деген сораўларға жуўап изленеди. Кәрхананың раўажланыў мақсетлери маркетинг тәжрибесине көрип бир неше бағдарлар арқалы әмелге асырылыўы мүмкин.
Бириншиден ,экстенсив раўажланыў, ийелеген базарда (базар сегментинде) ислеп шығарылып атырған товардың сатыў көлемин көбейтириў арқалы дәраматты асырыў; екиншиден интенсив раўажланыў, бул жол менен экстенсив имканиятлар таманланғаннан кейин жаңа базарларға жаңа ассортименттеги товарлар усыныс етиледи.Үшиншиден, интеграцияласқан рауажланыў арқалы сатыў кәрханалар менен бирге ислеўде олар ресурсларынан пайдаланып, дәраматты көбейттириў, төртиншиден, диверсификация жолы менен, яғний кәрхана өз маркетинг хызмети шеңберинде қосымша шийки зат, товарды, технологияны, тутыныўшыларды өзлестириў арқалы бәсекеге шыдамлылығын асырыўға ҳәм пайданы көбирек алыўға ериседи.
Маркетинг стратегиясы – мақсетке ерисиў ушын қандай ҳарекет етиў керек? – деген сораўға жуўап излейди. Стратегик режелестириў кәрхананың өним ислеп шығарыў, тутыныўшылар, баҳа, реклама, сатыў ҳәм басқа хызметине тийкарғы бағдарларды анықлайды, ҳәр бир бөлим кәрхананың мақсетин белгилейди ҳәм олардың жумысын муўапықластырады.
Маркетинг стратегиясында төмендеги бес талап (принцип) бар, олар кәрханалар хызметинде есапқа алыныўы мүмкин:
Базар бир қыйлы емес, ол өзине сай сегментлерден ибарат.
Кәрхана базарда бир яки бир неше сегмент талапларын нәзерде тутыўы мүмкин. Бирақ хәр ўақыт таңланған базары сегментларын өзине тартыўда көбирек жетискенликке ерисиўин ойлаў лазым.
Фирма базарда ғәрезсиз яки басқа кәрханалар менен биргеликте хызмет көрсетиўи мүмкин.
Маркетинг қуралларын таңлаўда көбирек бир-бирине сай ҳәм өз ара ўазыйпалары менен бир-бирин толтырып турыўшыларды иске салыўды көзде тутыўы керек. Кәрхананың базарға шығыўда экономикалық жағдайын ҳәр тәреплеме есапқа алыў талап етиледи. Абдан Маркетинг стратегиясын ислеп шығыўда ең әхмийетли машқала, кәрхананы пайда алыўға бағдарлаў болып есапланады.Оның шешимин табыўда дүнья тәжрийбесинде төмендеги жантасыўлардан ибарат.