1-мавзу: Таълим тарбия жараёнида педаг

I. Ихтисослик фанининг илмий – назарий ва методологик асослари билан қуролланиш. Маълумки ҳар бир фан ўрганиш соҳаси, ўқитиш муаммосига қараб илмий – назарий ва методологик асосга эга. Фаннинг илмий – назарий ва методологик асоси билан қуролланиши борлиқни, унинг тараққиёт қонуниятларини англаш ва аниқ талқин қилиш имконини беради. Таълим – тарбия жараёни эса, мана шу тараққиёт қонуниятларини англашга, тушуниб етишга қаратилган, мақсадга йўналтирилган ўқитувчи – талаба ҳамкорлигидан иборат. Шундай ҳамкорлик натижасида ўқитувчи раҳнамолигида талаба борлиқдаги оддий ва мураккаб нарса - ҳодисаларнинг моҳият – мазмунини билишдан, англашгача йўлни босиб ўтади. Табиат, жамият, тафаккур тараққиёти қонуниятларини ўзлаштириб олади ва уларга ўз муносабатини билдиради. Шу муносабат натижасида талабалар борлиқдаги нарса ва ҳодисаларнинг тузилиши, бир – бири билан боғлиқлиги, фарқини, бордан йўқ, йўқдан бор бўлмаслигини билиб оладилар, тасаввурлар ҳосил қиладилар. Шунга кўра асосий илмий ғоялар, давр концепцияси, қонуниятларни тўғри англаш, билиш оқибатида фаннинг бош йўналиши, методологияси эгалланади ва амалиётда қўлланади. Бу давр талаб этаётган заруриятдир.
II. Таълим – тарбиянинг ҳозирги босқичдаги мақсад ва вазифаларини тушуниб етиш ва уни амалга ошириш малакасига эга бўлиш. Ҳозирги давр педагогикаси замон талаблари асосида таълим ва тарбиянинг мақсад, вазифаларини тўғри, аниқ тушунсагина уни талабга мувофиқ амалга ошира олади. Бунинг учун педагог, аввало, “таълим”, “тарбия” тушунчаларининг моҳиятини, «таълим жараёни», «тарбия жараёни»нинг мазмунини, уларнинг объектив ва субъектив қонуниятларини билиши, амалий фаолиятда улардан ўринли фойдаланиши талаб этилади.
Шунга асосан ҳар бир педагог таълим – тарбиянинг асосан ижтимоий, психологик, дидактик хусусиятлари, илмий – назарий асосларини мунтазам олиб боришга одатланмоғи даркор. Шунинг учун ҳар бир ўқитувчи - тарбиячи шахсий тажрибаларини давр талаблари асосида ташкил этиши, педагогик - психологик назариялар балан таққослаши, илғор ютуқларни ўрганиши, ўқитиш ва тарбиялаш ишларини ҳаёт билан, меҳнат билан, ишлаб чиқариш балан боғлаш имкониятига эга бўлиши лозимдир. Зеро, талабалар ҳозирги шароитда унумли меҳнат жараёнида тайёр бўлишлари шарт. Таълим муассасасиданоқ уларни ишлаб чиқаришнинг барча жабҳалари тамойилларидан воқиф қилмоқ лозим. Айни пайтда уларга оддий меҳнат қуроллари билан ишлай олиш малакасини бериш зарур.⁸