1-Mavzu: Sotsial-psixologik psixik trening haqida umumiy tushuncha Reja

Bixevioristik yunalish. Bixevioristik yunalish «Inson faoliyati S-R (stimul-reaktsiya) orkali kechadi» degan nazariyaning Dj.B.Uotson tomonidan rivojlantirilishi asosida yuzaga keldi. Keyinchalik bu formula S-I-R (stimul-individ-reaktsiya) sifatida uzgartirildi.
Bu yunalish buyicha shaxs individning kobiliyatlari, xayot tajribasi, kutishlari va atrof muxit ta’sirida uz xulk-atvorini namoyon kilish natijasidir. Yukorida taxlil kilingan interpsixik terapiya, freydizm va xokozolar mijozga uning muvmmolari sababini kursatib, xal etish yullarini kursatmagan bulsa, bixevioristik yunalish xulk-atvor terapiyasining vakillari insonning muammolari notugri reaktsiya bildirishning natijasi deb, uning xatti-xarakatlarini uzgartirish muammoni xal kiladi, degan fikrni ilgari surganlar. Ushbu fikrning negizida mijoz bilan ishlashning metodlari rivojlantirilgan. Bu yunalishning yutuklari mijozni davolashga kam vakt sarf etish va samaradorligidir. Lekin keyingi davrdagi tadkikotlarda aniklanishicha, bu yunalishning natijalari xam interpsixik yunalishniki bilan birxil xisoblanadi.
Qarama-Andjon shartlantirish. Bu tipdagi metodlardan biri sistematik desensibilizatsiya bulib, u notugri javob reaktsiyasiga nisbatan karama-karshi reaktsiya xissini ishlab chikishga karatilgan. Masalan, xavotirlanish (bezrvtalanish) xissini yukotish uchun psixoterapevt mijozni karama-karshi reaktsiya xolatidan bushashga urgatadi. Keyinchalik ijtimoiy turmushda odam bunday vaziyatdan bushashi orkali muammoni yechish yulini topishi mumkin.
Imploziv terapiya sistematik desensibilizatsiyadan farkli ularok, mijozda xavotirlani sezayotgan bulsa, unda xavotirlanish kuchayishi natijasida «portlash» keltirib chikariladi vash u orkali mijoz vaziyatga moslashtiriladi.
Aversiv shartlantirish ijtimoiy zararli xulkni yukotishga karatilgandir. Bu metod buyicha yokimsiz xolatni yoki ta’sirni keltirib chikarish muammoni yechishi mumkin. Masalan, alkogolь ichsa, kustiradigan dori beriladi va bu yokimsiz kaytarilish undan olinadigan «kayf»ni yukka chikaradi. Keyinchalik davolanuvchi ichishni tashlab yuborishi mumkin. Yukoridagi metodlar kurkinchli vaziyatlarni yengishda foydalidir. Ulardan foydalanish uchun mijoz roziligini olish maksadga muvofikdir.