1-Мавзу: “Электрон бизнес асослари” фанининг предмети ва билиш усуллари (2 соат)

Diagramma 3: O’zbekistonda uyali aloqa abonentlari soni
Abonentlar sonining o’sib borishi ayniqsa O’zbekiston hududlarida yaqqol kuzatilmoqda, bunda operatorlarning sa’y-harakatlari qamrov hududini kengaytirishga va xizmatlar sifatini yaxshilashga yo’naltirilgan.
Abonentlar sonining jiddiy o’sishini uyali aloqa operatorlari bo’yicha ham yaqqol kuzatiladi. Ayni paytda 2007 yilda 2006 yilga nisbatan «Bilayn» savdo markasi bozor ulushining ko’payishi bilan birga «MTS» savdo markasi bozor ulushining pasayishi kuzatilgan.





Diagramma 5: Abonentlar soni va uyali aloqa operatorlarining bozor ulush
Deyarli barcha uyali aloqa kompaniyalari hozirgi kunda O’zbekistonda 3G va WiMAX tarmoqlarini kengaytirish bo’yicha ishlar olib bormoqda. KT (Korea Telecom) va Sumitomo Corporation global kompaniyalari sarmoyalari hisobidan tashkil etilgan “Super iMax” kompaniyasi birinchi bo’lib 2008 yil sentyabridan EVO tijoriy loyihasi ishga tushirilganini e’lon qildi — u O’zbekistondagi WiMAX qat’iy belgilangan mobil aloqa tizimi operatoridir. Belgilangan WiMAX standarti 802.16d tarmog’i Toshkent shahrida, Toshkent, Andijon, Farg’ona va Samarqand viloyatlarida va Toshkent shahrida mobil WiMAX (802.16e) tarmog’i foydalanishga topshirilmoqda.
Internet
1.3.1. Xalqaro kanallarning o’tkazuvchanlik layoqati
Foydalanuvchilar uchun xalqaro axborot tarmoqlari, shu jumladan, Internetdan foydalanish imkoniyatini ta’minlash uchun yo’ldoshli va er usti raqamli kanallardan foydalangan holda to’g’ridan to’g’ri aloqa o’rnatilgan. Internet tarmog’iga ulanishni ta’minlovchi xalqaro kanallarning o’tkazuvchanlik layoqati 2008 yilning 1 yanvaridagi holatiga ko’ra 362 Mbit/s ni tashkil etdi (2002 yil boshida 8,5 Mbit/s), 2008 yilningg birinchi yarmi yakunlariga ko’ra 511 Mbit/s ga etkazildi.

Diagramma 6: Xalqaro axborot tarmoqlaridan foydalanishning umumiy tezligi (o’tkazuvchanlik layoqati)

Xalqaro kanallarning umumiy o’tkazish layoqatini oshirish zarurati bevosita O’zbekistondagi etakchi Internet xizmatlari provayderlarining abonentlari soni jiddiy ravishda ko’payishi, va buning natijasida ularga tegishli kanallarning o’tkazish layoqatining oshishi bilan bog’liq.

Diagramma 7: Provayderlar bo’yicha xalqaro axborot tarmoqlaridan foydalanish tezligi(o’tkazuvchanlik layoqati)
1.3.2. Provayderlar, Internet xizmatlari va ma’lumotlar uzatish tarmoqlari operatorlari Mamlakatdagi raqobatchilik muhitining kuchayishi munosabati bilan Internet xizmatlari operatorlari va provayderlari soni muttasil ko’payib bormoqda – 2008 yil 1 yanvar holatiga ko’ra Internet tarmog’idan foydalanishga imkoniyat yaratuvchi xo’jalik yurituvchi sub’ektlar soni 781 tani tashkil etdi (2002 yil boshida – 88), 2008 yilning birinchi yarmi yakunlariga ko’ra esa ularning soni 829 taga etdi.



Diagramma 8: Internet xizmatlari provayderlari va operatorlarining umumiy soni
Provayderlar va operatorlarning asosiy qismi Toshkentda jamlangan bo’lishiga qaramay, respublika hududlarida, ayniqsa Samarqand va Buxoro viloyatlarida ularning soni muttasil oshib borishi kuzatilmoqda, bu esa bozorning ushbu segmentida raqobatning kuchayib borishidan dalolat bermoqda.


Jadval 2: Hududlar bo’yicha Internet xizmatlari va ma’lumotlar uzatish provayderlari va operatorlari soni

Kanallarning o’tkazuvchanlik layoqati ko’payshi va operatorlar hamda provayderlarninng soni ortishi barobarida, Internet tarmog’iga kommuntastiyalangan va keng tarmoqli foydalanish tizimi abonentlari jadal sur’atlar bilan oshib bormoqda. Xususan, 2008.01.01. dagi ma’lumotlarga ko’ra, respublika bo’yicha kommutastiyalangan abonentlar soni 204,390 ni tashkil etgan.

Jadval 3: Kommutastiyalangan foydalanish (Dial-up) abonentlari soni

Izoh: * - Davlat Statistika qo’mitasi ma’lumotlariga ko’ra; ** - provayderlar ma’lumotlariga ko’ra; *** - hisob-kitob qiymati
Keng tarmoqli foydalanish abonentlarining umumiy soni ham ortib bormoqda, ayni paytda ushbu ko’rsatkich nisbatan yuqori emas.