1-ma’ruza kirish. Metrologiya asoslari. Reja

Mahsulot aniqligiga qarab o‘lchash vositalarini tanlash

Joiz o‘lchash xatoliklarining qiymati Δ_u maxsulotni ishlash dopuskiga bog‘liq.

ST SEV 303-76 bilan 1 mmdan 500 mmgacha bo‘lgan o‘lchamlar uchun 15 qator joiz o‘lchash xatoliklari kiritilagn. Bu o‘lchash xatoliklarining qiymatlari mahsulotni ishlash dopuskini 20% dan 35%gacha tashkil etadi.Standart talabi bo‘yicha o‘lchash vositasini yig‘ma o‘lchash xatoligi standartda keltirilgandan oshmasligi kerak. Lekin bu xatolikni tasaddifiy qismi joiz o‘lchash xatoligini 60% dan oshmasligi kerak.

Agar o‘lchash xatoligini ta’siri mashina ekspluatatsion ko‘rsatkichlariga kuchli bo‘lib uni salbiy ta’siriga yo‘l qo‘yilmasa:

1. 
   maxsulotni ishlash uchun boshqa, aniqrok kvalitet tanlanadi.
   

2. 
   ishlab chiqarish dopuski kiritiladi (rasm).
   

Birinchi usuldan foydalangani afzalrok. Agar texnologik jarayon aniqligi noma’lum bo‘lsa, maxsulot o‘lchami chekli og‘ishlarini joiz o‘lchash xatoligini yarmiga kisqartirish yo‘li bilan ishlab chiqarish dopuski kiritiladi.

Nazorat savollari:
1.Metrologiya qanday fan?

2.O‘lcham etalondan ish joyigacha qanday uzatiladi?

3.Ulchorvlarni qanday turlari bor?

4.Universal o‘lchash priborlariga qaysilar kiradi?

5.O‘lchash xatoligi nima?

6.O‘lchash vositalari qanday tanlanadi?