1-боб. Бухгалтерия ҳисобининг концепциялари ва тамойиллари

Кредитдан фойдаланиш ёрдамида ижарага олиш (маблағларни жалб қилиш ҳисобига лизинг). Юқорида кўрсатилган икки томондан фарқли равишда кредитли ижарада уч томон иштирок этади:ижарачи, ижарага берувчи ёки улушлик иштирокчи,кредитор.
Ижарачи нуқтаи назаридан кредитли ижара ва бошқа ижара турлари ўртасида хеч қандай фарқ йўқ. Ижарага берувчи эса активларни ижара келишуви шартлари бўйича сотиб олади ва бу харидни қисман инвестициядаги ўз улушидан тўлайди, айтайлик 20% (бу ердан «улушли иштирокчи» деган ном пайдо бўлган). Қолган 80% узоқ муддатли кредитор ёки кредиторлар томонидан тўланади. Асосан кредит активларнинг гарови, ижара ва ижара хақи тўғрисидаги келишув орқали таъминланади. Ижарага берувчи қарздор ҳисобланади. Активларнинг эгаси сифатида ижарага берувчи бу хилдаги активлар билан боғлиқ ҳамма тўловларни ушлабқолиш ҳуқуқига эга.
Оператив (жорий) ижара - ижара тўловлари бўйича даромадлар молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботда ҳар бир ҳисобот даври бўйича мунтазам равишда тан олинади. Бунда активларга эгалик қилиш билан боғлиқ бўлган барча харажатларни ижара берувчи ўз зиммасига олади. Бундан ташқари ижарага берувчи ижарани корхона ускунани ижарага берган даврда наф олган пайтида даромадларга ўтказади ва бухгалтерия ҳисобида келгуси тўловлар бўйича хеч қандай дебеторлик қарзларни ҳисобга олмайди.
Ернинг ижараси. Одатда ерни ижарага олиш операцион ижарадир, чунки ерни ишлатиш муддати чегараланмаган. Агар ижара сотиб олиш ёки ерга эгалик қилиш ҳуқуқини беришни кўзда тутса, унда бундай операция моҳияти бўйича муддатини узайтириб сотиш деб ҳисобланади ва ижара капитализациялаштирилиши лозим. Агар ижарага олинган мулкнинг бозор қиймати ичида ер нархи 25%дан пастни ташкил қилса, операция асбоб-ускуна ижараси сифатида қаралади. Агар ернинг нархи 25%дан кўпроқ бўлса, унда ернинг ижараси алоҳида ҳисобга олинади.-^:
Биноларнинг ижараси. Ижарага олинган бинолар (иншоотлар), одатда, фойдали ишлатиш муддатини, лизинг битими билан кўзда тутилган муддатдан кўпроқ бўлади. Бундан ташқари бинони узоқ муддатли ижараси тўғрисидаги битимда ижара тўлови мунтазам равишда ошиб бораётган бозор ставкаларига мувофиқ тузатиб борилиши ҳақидаги шартлардан иборат. Бундай холатларда лизинг берувчи ижара активларига эгалик қилиш билан боғлиқ бўлган барча таваккалчиликлар ва такдирлашларнинг асосий қисмини ўзида сақлаб қолади ва, бинобарин. лизингни ушбу тури оператив деб туркумланади.
5. Ижаранингустунликлари ва камчиликлари.