1- mavzu.“Мehmonxona xo’jaligi marketingi” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

Jins belgisi
Yerkaklar va ayollar turli did va qadriyatlarga ega bo‘lib, bu ularning tanlovlari va sotib oladigan mahsulotlarida aks ettiriladi. Tobora borib, odamlarning aksariyat qismi "do‘stlar guruhi" bilan bayramni o‘tkazish tajribasidan foydalanmoqda. Bu, bir jins guruhlari birgalikda bayramlarni o‘tkazish, masalan (chang‘i uchish, chavandozlik, yurish, harid qilish, yoki golf kabi faoliyatlar uchun). Jins belgisi, 4 bobdagidek, bu sotib oluvchilar rolini aniqlashda ham o‘rinli. Bu jins belgisiga asoslangan marketing xabarlarni ko‘zlaydi.


Jinsiy orientatsiya
Jinsiy oriyentatsiya bu segmentatsiya o‘zgarishining asosidir, turizm va mehmonxona tashkilotlari ularning takliflari lezbiyan va gey bozorida ommaga ochiq murojaat qilishi mumkin. Bir hil destinatsiyalar bu kabi guruhlarni jalb etadigan jozibadorlikka ega masalan Avropadagi Sitges va Mikonos, boshqalari bir jinsli munosobatlarni taklif qilishadi masalan karibben va Afrika shtatlari . Lesbian va geylarga yo‘naltirilgan bozorlar.
Turizmda daromad keltiruvchi bozorlar sifatida qabul qilingan edi, chunki bu iste’molchilar ko‘pincha tejamsiz, tez-tez keladigan va sarguzasht sevar iste’molchilardir.


Etnik va madaniy kelib chiqishi
Irqi va kelib chiqish – bu muhim demografik o‘zgarishdir, chunki madaniy normalar va udumlar ovqat turi va ovqat tayyorlanishiga, sayohat va bayramlarga nisbatan munosabat va belgilangan joyga ta’sir ko‘rsatadi. Sayohat turi ham etnik va madaniy kelib chiqish bilan aniqlangan, chunki do‘stlarga yoki qarindoshlarg “genialogiya ildizlarini izlash” kabi uyushtirishlar sayohat xulq-atvoriga kiradi.


Ijtimoiy-iqtisodiy o‘zgaruvchilar
Bu o‘zgaruvchilar ish va daromad, ta’lim va ijtimoiy klassni o‘z ichiga oladi. Iqtimoiy klass farqlari va klassifikatsiyalari dunyoning mamlakatlari va viloyatlariga qarab farqlanadi, lekin umumiy jihatdan buni o‘lchash oson bo‘lsa-da, ijtimoiy klass xulq-atvorning qanchalik yaxshi bashoratchi ekanligini aniqlash qiyin (kf. Zamora va boshq., 2004). Odamlar bir xil keng doiradagi ijtimoiy kategoriyada har xil iste’mol namunala va xohishlarga, har xil hayot tarsi va ahamiyatlarga ega bo‘ladi. Keng doirada kapirganda, ammo, pastroq ijtimoiy-iqtisodia guruhlarga qarashli odamlar turizm va mehmonxona xizmatlaridan foydalanadi. O‘rtanchi klass ko‘p sayohat qilishadi va ular turizm va mehmonxona xizmatlaridan foydalanishning eng yaxshi usullari haqida ma’lumotga ega. Buyuk Britaniyada yoshlar hostellaridan foydalanish bu bir misoldir. BB va boshqa davlatlarda iqtisodiy o‘sish har xil iqtimoy-iqtisodiy guruhlar sonida o‘zgarishlarni kelib chiqardi, va 6.3 shaklda qanday qilib BB ijtimoiy klass kategoriyalari ko‘payganini namoyon qilayapti. Ijtimoiy slass va daromad o‘rtasidagi munosabat ham o‘zgarayapti va hayot bosqichi bilan birga turizm va mehmondo‘stlik faoliyatlariga ta’sir ko‘rsatayapti. Masalan, to‘rt farzandlik ilasning uy boshi ko‘p daromadli boshqaruvchilar guruhidan bo‘lsa-da, bu oila yilida bir artao‘ziga dam olishga yo‘l qo‘ya oladi.



3-rasm. Buyuk Britaniya ijtimoiy sinf, turkum tushunishga.
Manba: Aholi Trends, ONS: kuz, 2006
Ammo, ijtimoiy klass marketing sarflash maqsadlarida juda foydali, chunki ijtimoiy klass media tanlovlarga yaqin bog‘langan. Yuqori ijtimoiy-iqtisodiy guruhlardagi odamlar yuqori sifatli, kengvaraqli, bosma qilingan kitoblarni o‘qishni, televideniyeda ma’lum bir turdagi kannallar, programmalarni tomosha qilishni va ma’lum bir turdagi madaniy faoliyatlarda qatnashishni yaxshi ko‘radi. Ijtimoiy klassni xilq-atvor fazilatlarga bog‘lash qiyin bo‘lishi mumkin, marketing kommunikatsiya strategiyalari aloqasini aniqlashda ijtimoiy klass foydalidir.