1- mavzu.“Мehmonxona xo’jaligi marketingi” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

Ijtimoiy-madaniy omillar
Marketing tashqi muhitini tahlil qilish uchun ijtimoiy, demografik va madaniy omillar muhim ahamiyatga ega. Ushbu omillar iste’molchilar uchun tovar va xizmatlar bozorini tashkil etishda asosiy rol o‘ynaydi. Turizm industriyasi va mehmondo‘stlik bozoriga asosiy ijtimoiy, demografik va madaniy kuchlar katta ta’sirga ega. Ushbu omillar uzoq vaqt davomida sekinlik bilan shakllangan, qisqa vaqt davomida yana tez o‘zgarib, ommaviy axborot vositalari, shuningdek, tashqi atrof-muhit va boshqalar bilan ta’sir qiladigan kuchga ega.
Ushbu omillar tarkibiy darajasi, omillar hajmi va tuzilishi aholi zichligi, joylashuvi, yoshi, jinsi, irqi, kasbi va shaxs toifasini o‘z ichiga oladi.
Buyuk Britaniya aholisining ijtimoiy, demografik va madaniy tuzilishida chuqur o‘zgarishlar ro‘y bermoqda. Buyuk Britaniyaning ijtimoiy-demografik tuzilmasidagi o‘zgarishlarda aholi qarishi, o‘y bekalarining ko‘payishi, ajrashishlarning ko‘pligi, ayollar an’anaviy tarzda ko‘p vaqtini ishga bag‘ishlashi, nikohning kechikishi, katta yoshda farzand ko‘rish kabilar hukumronlik qilmoqda (Wilson va Smallwood, 2007).
Bu tendensiyalar turizm bozoriga sezilarli ta’sir ko‘rsatmoqda. Hozirgi vaqtda Buyuk Britaniyaning oilaviy bozorining chorak qismini to‘liq bo‘lmagan oilalar tashkil qilmoqda. Kelajakda bu ko‘rsakich yana oshishi ko‘tilmoqda. Ota-onalarning ikkisining ham ish bilan bandligi, faqat birining ta’til vaqtida bolalar bilan sayyohatga chiqishlari mumkin. Qolgan vaqtda bolalar yolg‘iz sayyohatga chiqishga majbur.
Keyingi ma’lumotlarni ko‘rsatishicha, qariyb uchdan bir yoshi katta insonlar bayramni sheriklari bilan o‘tkazmoqda(ONS, Travel Trends, 2007).
Ijtimoiy-iqtisodiy holat va demografik modellardagi bunday o‘zgarishlar turizm va mehmondo‘stlik tashkilotlari uchun yangi imkoniyat va tahdidlarni vujudga keltirmoqda. Ijtimoiy va demografik omillarning tarkibiy muhitidagi o‘zgarishlarga javoban kompaniyalar yangi bozorni, ya’ni yangi segmentni o‘zlashtirishlari lozim. Ular yangi faoliyat imkoniyatlaridan foydalanishlari va taqsimotdagi tahdidlarni bartaraf etishi muhimdir. Ushbu kompaniyalar marketing kommunikatsiyalaridan ijodiy foydalanib iste’molchilar va vaziyatdan kelib chiqib maqsadli bozorni tanlaydi. Bozor segmenti belgilari sifatida hayot darajasi, qadriyatlar, e’tiqotlar, fikr va turmush tarzini o‘z ichiga oladi.
Bozorni segmentlashda quyidagi omillar asos bo‘ladi: mavsumiy sayyohatlar, faoliyat va sport yuzasidan, dam olish, fitness va sog‘liqni tiklash, sog‘lom ovqatlanish.
Har bir tipning qiziqishlari, talablariga qarab turizm sohasi va mehmonxona sektorida xizmat va mahsulotlar taklif etilishida imkoniyat va xavflar bo‘lishi mumkin. Ba’zi tashkilotlar iste’molchilarning turmush tarzi, qadriyatlar va fikrlarini hisobga olmaydi. Yangi mahsulotlar iste’molchilarning turli madaniyatlari va ularning uslublari (din va hayot tarzi) asosida yaratiladi. Guruhlarning qadriyatlari va hayot tarzi o‘zgarishi natijasida mahsulot yangilanishiga olib keladi.