1- mavzu.“Мehmonxona xo’jaligi marketingi” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

Bozor segmentatsiyasi

Segmentatsiyani aniqlash
Bozor segmentatsiyasi bu umumiy bozorini (o‘z mahsulot yoki xizmatlarni sotishi mumkin bo‘lgan barcha insonlar) mahsulot yoki xizmat haqida bir xil munosabat yoki reksiyaga ega bo‘lgan, bir xil xususiyat va ehtiyojlarni baham ko‘radigan odamlarni ko‘zga tashlanadigan, o‘rtacha va mustaqil guruhlarga bo‘lish jarayonidir.
Chisnall aytadiki, bozor segmentatsiyasi odamlar ularning xohishlari, ehtiyojlari, munosabati, hayot tarzi, oilasining hajmi va tarkibi va boshqalar farq qilinishini tan oladi. Bu bozor ehtiyojini bozor o‘rinishlarini shaxslarning yoki iste’molchilarning muhim guruhlariga qaratib maksimallashtirishning siyosatidir. (Chisnall, 1995:. p 264).
Kotler va boshq. (2006), segmentatsiya jarayonini marketingning biznes amaliyoti sifatida rivojlantirishga bog‘laydi. Ular da’vo qiladiki, an’anaviy, erta marketing yondashuvlar ommaviy tovar ishlab chiqaruvchi oriyentatsiyalardan foydalandi, buni yordamida mahsulotlar ommaviy ravishda ishlab chiqarilgan va keyin hamma sotib oluvchilarga tarqatilgan. Shu yondashuvlar hozirgi paytga mos maqsadiy marketingga rivojlanib ketgan. Maqsadiy marketing oriyentatsiyasida, tashkilotlar bozorning mustaqil segmentlarini aniqlaydi va xususan mahsulotlarni ishlab chiqish va ularning ehtiyojlariga moslashishga ahamiyat beradi.

3. 
   Bozor segmentatsiyasi asoslari
   

Turizm va mehmonxona bozorlarini segment qilishda foydalangan umumiy usullar – demografik, xulq-odatiga ko‘ra va psixografik yondashuvlar (4.1-jadval).

4.1-jadval. Bozor segmentatsiyasi asoslari

3. Demografik segmentatsiyasi

Yoshi va hayot tarsi
Insonning yoshi bo‘ycha bozorlarni segmentlashning eng ko‘p ishlatiladigan turidir. Turizm va mehmonxona tashkilotlari uchun iste’molchilarni ularning yoshi bilan klassifikatsiya qilish eng ko‘p tarqalgan turi. Shunga bog‘liq - oilaviy hayot tarzi yoki partiya tarkibi.Yosh bolali oilalarda bo‘ydoqlarga qaraganda bayramlarga boshqa talablar mavjud. Restoranlarda, mehmonxonalarda va dam olish muhitda, qaysi turdagi yosh guruhlari va hayot bosqichlari joylashtirilishni o‘zgarishishi mumkin. Ba’zan, yosh yoki hayot tarzi bo‘yicha segmentlash maqsadga muvofiq emas. Transport xizmatlari, turli ehtiyojlari bilan turli xizmat foydalanuvchilarning bir muhit atrofida hayot kechirishi mumkin. Bayramlarni bezatish bozor segmenti, biroq eski bozor segmentlaridan biri. Odatda turoperatorlar tajribaning ijtimoiy harakterini hisobga olib yosh va hayot tarzi o‘zgaruvchanligiga asoslangan o‘z takiflarini taqdim etishadi. Inson o‘z qadriyatlarini baham ko‘radigan odamlar bilan o‘zlarining bayramlarini o‘tkazishni xoxlaydi. “Yoshlik” tuplami bozori , ‘2wenties’ yoki ‘Club 18–30’ tomonidan bayon etilgan, kupincha ular oilalar uchun to'g'ri kelmaydigan partiya muxitini istaydi. Touroperatorlar ular buyurtirgan joy har xil yosh guruhlar va hayot tarzi segmentkariga mos kelishiga amin bo‘lishni maqsad qiladi. Keksa yoshdagi insonlarga tinchlik va dam olish kerak, oilalar quvonch va o‘yin-kulgu uchun joy istaydilar, xuddi shunday qilib bir hil ehtiyoj bir guruh insonlarni oilaviy turar joylarga o‘xshab, kurortlarda yoki maxsus otellarda joylashtirish mumkin. Shunday qilib ko‘plab har xil segmentlar kurortlar hududida aralashadi, ular ehtiyojlariga qarab turar joyi bilan ta’minlanadi.