1- ma'ruza. Kirish. Tinchlik va qo`zg`alish potensiallari. Neyronlararo aloqalar. Markaziy nerv tizimi

Neyronlarning faoliyati va ularda moddalar almashinuvi 

Neyron MNTning tarkibiy va funksional birligi bo’lib, uning asosiy faoliyati 

nerv  impulslarini  hosil  qilish  hisoblanadi.  Nerv  impulslarini  hosil  qolish,  ularni 

qayta  ishlash  va  uzatish  murakkab  fiziologik  jarayonlar  bo’lib  katta  energetik  va 

plastik talablarga ega. 

Neyronlarda xam boshka xujayralar kabi doimiy moddalar almashinuvi sodir 

bulib  turadi.  Neyron  tanasiga  moddalar  suvda  erigan  xolatda  kiradi  va  shu  xolda 

chikariladi. 

Neyron  tarkibida  65-68  %  suv,  32-35  %  kuruk  modda  mavjud.  Kuruk 

moddaning 68-70 % ni oksil, 20-25 % lipidlar, 2 % ni nuklein kislotalar, 1-2 % ni 

uglveodlar tashkil etadi (2). 

Shuningdek 

neyronda 

kationlar 

K

+

, 

Na

+

, 

Mg

+

, 

anionlar 

Cl

-

,  

mimkroelementlardan  Fe,  I,  Va,  Zn  va  boshkalar  uchraydi.  Mikroelementlar  kam 

uchrasa-da, ammo fermentlar faolligini oshirishda katta axamiyatga ega. 

Neyronlarda modda almashinuvi kuzgalish paytida va tinchlikda boshkacha 

buladi.  Ya'ni  kuzgalgan  neyronlarda  O

2

  sarfi  100  %  ga  yetadi,  xujayradagi  nafas 

koeffitsenti tinchlik paytida 0,8 ga teng bulsa, kuzgalish paytida 1 ga teng buladi. 

Kuzgalishdan  sung  neyron  sitoplazmasidagi  nuklein  kislotalar  mikdori  5  baravar 

kamayadi.