0 ‘ т к I r h o s h I m o V

Uzun kechalar
143
Karavotdan sakrab turdi-da, qo‘shni xonaga, kuz havo- 
sida muzday bo‘lib qolgan, pastak shiftiga qog‘oz qoqilgan 
xonaga o‘tdi. Titroq qo‘llari bilan chiroqni yoqdi-yu, us- 
tiga gazeta to‘shalgan jajji stol qarshisiga o‘tirdi. Bir yarim 
yildirki, mana shu stol yoniga kelishga yuragi betlamay yu- 
rar edi. Bir yarim yildirki, o‘sha sirli olam xayolida tunlari 
uyqusiz kezib chiqar, ammo unga kirolmay azob chekar edi. 
Bu - ijod olami edi!
U bu olamga kirish uchun Rimning tengdoshi bo‘lgan 
Afrosiyobni qarichma-qarich kezib chiqdi. 0 ‘rta Osiyoda 
yaqingacha aniq fanlar yo‘q edi, degan bema’ni da’voni rad 
etish dardida bir yarim yil yondi. Tarixning chang bosgan 
so‘qmoqlarini kipriklari bilan avaylab tozalagudek bo‘ldi.
Bir yarim yildirki, bo‘lajak kitobining qahramonlari uning 
atrofida aylanib yurardi-yu, ammo tutqich bermasdi. Mana, 
bugun ular birdaniga o‘z oyog‘i bilan Maratning qalbiga 
kirib keldi. Marat ulaming chehrasidagi har bir tukigacha, 
ko‘nglidagi har bir niyatigacha aniq ko‘ra boshladi. Mavhum 
bir olamda qochib yurgan qahramonlar endi uni o‘z ortidan 
ergashtirib ketdi.
Marat sharsharadek oqib tushayotgan fikr-tuyg‘ularini 
to‘kib sola boshladi. Qo‘llari titrab, egri-bugri harflar bilan 
yoza ketdi.
Endi uni hech kim, hech nima bu aziz olamdan sug‘urib 
ololmaydi.
Eshik g‘iyqillab ochilganidan keyingina Marat tong yori- 
shib qolganini bildi. U hamon qog‘ozdan bosh ko‘tarmay, 
ko‘z qiri bilan qarab qo‘ydi. Ostonada boshiga tivit ro‘mol 
o‘rab olgan onasi turar edi.
- Keling, - dedi Marat vaziyatni o‘zgartirmay.
Ona uning keting degan ma’noda aytganini tushundi. 0 ‘g‘- 
lining odatlariga allaqachon ko‘nikib ketgan edi. „Yotib dam 
ol“, demoqchi bo‘ldi-yu, bunaqa paytlarda uning o‘jar, injiq 
bo‘lib qolishini bilgani uchun sharpaday siljib chiqib ketdi.

---

144