0 ‘ т к I r h o s h I m o V

О ‘tkir Hoshimov
yapti. To‘rt kundirki, kecha-kunduz qulog‘i ostida mayin bir 
kuy jaranglab turibdi. Bu kuy unga kuch bag‘ishlab, qalbini 
nurli tuyg‘ularga to‘ldirib yuboryapti. Bu kuy to‘xtamagun- 
cha u hech nimani tan olmaydi!
Kechqurun Marat Hilola bilan uchrashishi kerakligini 
esladi. 0 ‘sha - oxirgi marta ko‘rishganlarida u yangi spek- 
taklga tushamiz, deb va’da bergan edi.
Marat yetib kelganida Hilola kattakon oynavand afisha 
oldida turardi. „Xuddi oqqushga o‘xshaydi“, deb o‘yladi u 
Hilolaning qo‘lini qisarkan. Chindan ham Hilola oq ko‘ylak, 
oq kofita, oq tufli kiyib olgandi.
Marat Hilola o‘zining oyoqlariga tezgina qarab qo‘yga- 
nini ko‘rdi-yu, beixtiyor shimi dazmollanmaganini esladi. 
„Soqol masalasi ham chatoq bo‘lsa kerak“, deb o‘yladi u.
- Bugun teatrga tushmaymiz!
Hilolaning ko‘ngli bir qalqib tushdi.
- Nega? - dedi ovozi titrab. Hilola oilada kenja qiz 
bo‘lganidanmi, erka edi. U kecha, dadasiga janjal qilib, te­
atrga kiyish uchun ataylab oq ko‘ylak oldirgan edi.
- Nega? - dedi Hilola alam bilan Maratning ko‘zlariga 
tikilib. Shu tobda uning ko‘zlari qizarib ketganini, rangi 
sarg‘ayib, labining ikki chetida chuqur-chuqur chiziqcha- 
lar paydo bo‘lganini payqadi. Marat yangi spektakl ham 
Afrosiyob tarixi mavzusida ekanini eshitgandi. U kitobini 
bitirmaguncha bironta tomosha ko‘rmaslik, bironta kitob 
o‘qimaslikka qaror qilgan edi. Fikri chalg‘ib ketishidan 
qo‘rqardi.
- Ishim bor, - dedi u, „Yangi narsa yozyapman“, degisi 
kelmadi. ,,Tug‘ilmagan bolaga ot qo‘yishning nima keragi 
bor. Kim bilsin, balki, asar yaxshi chiqmas“. U yozayot- 
ganini boshqalar u yoqda tursin, o‘zidan ham qizg‘anardi.
- Nima ish? - dedi Hilola umidsiz ohangda. U negadir 
Zamiraning gaplarini esladi. „Bugun sen bilan ko‘rishadi, 
ertaga boshqasi bilan...“

---

Uzun kechalar
147
- Ketamiz, - Marat uni qo‘ltiqlab oldi-da, trolleybus beka- 
tiga boshladi. - Keyin, - dedi jilmayib. - Keyin aytaman, xo‘p?
Hilola trolleybusga chiqib ketdi. Marat esa o‘z olamiga 
yo‘l oldi.
* * *
Nihoyat, Marat qissasiga nuqta qo‘ydi. Uch hafitadan 
buyon vujudini larzaga solib, kecha-kunduzning farqiga 
bormay ishlashga majbur etgan fikr-u tuyg‘ulari nihoyasiga 
yetdi. Ko‘p qahramonlar taqdiri o‘zi boshda o‘ylaganidan 
o‘zgacharoq bo‘lib chiqdi. Ko‘p qahramonlar uni qo‘g‘ir- 
choqdek o‘ynatib qo‘ydi.
Marat qattiq toliqqanini, yiqilgudek bo‘lib qolganini 
shundagina payqadi. Ammo ruhi tetik, kayfi chog‘ edi. U 
yaxshi asar yozganini bilardi.
Shu kunlar davomida Hilola bilan ham durustroq gap- 
lashmaganini, qiz undan qachondir, negadir ranjib qolganini 
tush kabi g‘ira-shira esladi. Vazir qabuliga hamon kirma- 
ganini, tahririyatning bironta ishini qilmaganini endi o‘ylay 
boshladi.
Tahririyatda chindan ham ish to‘planib qolgan ekan. Ma­
rat boshi bilan sho‘ng‘ib ketdi. Xatlami ko‘zdan kechirdi. 
Yosh qalamkashlar bilan gaplashdi. Kechga yaqin Hilolaga 
qo‘ng‘iroq qilib, ko‘rishishni iltimos qildi.
U kiyinib, endi chiqib ketayotgan edi, qo‘ng‘iroq jiring- 
lab qoldi.
„Yosh shoirlardan birontasi she’rining taqdirini so‘rasa 
kerak“. U bir qo‘li bilan plashining tugmalarini qadarkan, 
boshqa qo‘li bilan go‘shakni ko‘tardi.
Qandaydir notanish ayol ovozi uni so‘radi.
- Men eshityapman, - dedi Marat oxirgi tugmani halqa- 
dan o‘tkazarkan.
Go‘shak uzoq vaqt jimib qoldi-da, yig‘i ovozi eshitildi.
Marat hayron bo‘lib joyiga o‘tirib qoldi.

---

148