0 ‘ т к I r h o s h I m o V

О ‘tkir Hoshimov
Hilola unga zimdan qarab qo‘ydi. Marat oyoqlarini cha- 
lishtirib, tizzasiga kaftini qo‘ygancha, indamay o‘tirar, suv- 
ga tikilib nimanidir o‘ylar edi. Hilola endi boyagi gaplardan 
zerika boshladi. U Maratdan boshqacharoq, o‘zi ham ma’no- 
sini tushunib yetmagan sirliroq gap kutar edi.
- Shu yemi juda yaxshi ko‘raman, - dedi Marat o‘ychan 
ovozda. - Nimagadir tinch, yolg‘iz his qilgim keladi o‘zim- 
ni. Shahaming shovqinidan bezib ketadi odam.
- Dam olish kuni biz paxtaga chiqar ekanmiz, - dedi 
Hilola ishxonadagi yangilikni eslab.
- Kecha universitetda birga o‘qigan o‘rtog‘imdan xat 
oldim, - dedi Marat uning gapini eshitmagandek, hamon 
suvdan ko‘z uzmay. - Qishloqda o‘qituvchilik qiladi. Raisni 
rayon gazetasida tanqid qilib yozgani uchun kolxozdan 
ko‘chib qutulibdi. - Marat chuqur xo‘rsindi. - Aslida, ayb 
faqat raisda emas-ku...
Hilola uning qiynalib, ezilib gapirayotganini ko‘rib, 
achindi.
- Dunyoda yomon odamlar ko‘p-da... qo‘ying, o‘ylamang...
Marat yarq etib qaradi.
- Yomon odam... - dedi siniq ohangda. - Hali siz yozuv- 
chilarga maza, kitobini yozib yuraveradi, dedingiz... Ba’zan 
shunaqa bo‘ladiki... - U afsus bilan jilmaydi. - Mana, siz... 
Birovni yomon ko‘rsangiz, gaplashmay qo‘ya qolasiz. Uning 
yaxshi tomonlarini qidirib ham o‘tirmaysiz. Tug‘ilganida 
hammayam pok boiadi-ku. Yozuvchi dushmanidan ham 
do‘st axtaradi. 0 ‘shani tushunishga harakat qiladi.
Hilola yana zerika boshladi.
- Ketaylik-a, - dedi Marat uning istagini payqab.
Ko‘prikdan o‘tib ketishayotganida Marat panjaraga su-
yanib to‘xtab qoldi.
- Ana siz! - dedi bolalarcha xushchaqchaq ohangda. Hi­
lola muzday temir panjaraga kaftini bosgancha hayron bo‘lib 
suvga qaradi.

---

Uzun kechalar
137
- Ana, ana, suzib yuribsiz, - dedi Marat suv yuzida qal- 
qib turgan ingichka oyni ko‘rsatib. - 0 ‘sha sizsiz-da!
Hilola, yuragida iliq tuyg‘ular uyg‘onib, Maratga mehr 
bilan qarab qoldi. Endi u boyagidek o‘ychan, vazmin emas, 
go‘dakdek sodda bo‘lib qolgan edi.
* * *
- Kino yoqdimi? - dedi Hilola yelkasi osha burilib qarab.
U nafis pushtirang jemper kiyib olgan, sochini baland
qilib turmaklagan edi.
Marat yo‘lkada sochilib yotgan xazonlami shitirlatib 
bosib borarkan, orqaga qarab qo‘ydi. San’at saroyining yax- 
lit oynalaridan nur yog‘ilib turardi.
- Yo‘q, - dedi u o‘ychan ovozda. Keyin yana xazonlami 
shitirlatib bosib bordi-da, o‘sha xayolchan alfozda davom 
etdi. - Bir ayolning eridan ajralishini oqlash uchun butun 
qishloq ahlini qop-qoraga chiqarish shartmikin?
Hilola kuldi:
- Agar o‘sha qishloqda ayolni tushunadigan odam 
bo‘lmasa-chi?
- Nahotki? - Marat xuddi kasbdoshlari bilan bahslasha- 
yotgandek qizishib ketdi. - Nahotki butun boshli qishloq 
qop-qora bo‘lsa? Nahot o‘sha xotinning o‘z izzat-nafsini 
himoya qilishga urinayotganini tushunadigan bironta odam 
topilmasa?
Hilola bir nafas jim bordi-da, hozirgina ekranda ko‘rgan 
voqealardan yana hayajonlanib ketdi.
- Sizning „Bir lahzalik quvonch“ hikoyangizda ham 
shunga o‘xshash voqea tasvirlangan edi. Lekin siz unda xo- 
tinni emas, emi himoya qilgansiz. - U jilmayib Maratga qa­
rab qo‘ydi. - 0 ‘sha hikoyangiz menga yoqmagan.
Marat to‘xtab qoldi. Hilola ham uch-to‘rt qadam yurib 
bordi-da, pastak arg‘uvon soyasida to‘xtadi. Marat uning 
chehrasini aniq ko‘rmasa ham, jilmayayotganini bilib turardi.

---

138