Aldangan Ayselning tavbasi

---

Aldangan Ayselning tavbasi.  

 

Xolid Erto’g’rul 

 

BIRINCHI BO’LIM 

 

Alamli bolalik yillarim 

"Birin-ketin butun oila azo'larimni yo'qotdim. Falokat ustiga falokat yog'ilar edi. Dunyoda 

yakkayu yolg'iz qolgandim go'yo. Mehribon va tirgak bo'ladigan biror kishim yo'q edi. 

Men uchun yagona tasalli ko'z yoshlarim edi. Oldinda hayotning og'ir kulfatlari kutib 

yotardi..." 

 

Qayg'uli maktub 

Ramazon oyi. Xonamdagi jimjitlikni xiqqilashlarim buzardi. Necha soatlardan buyon stol 

yonida ko'z yosh to'kardim. O'qiganim uzundan uzoq maktubning har bir so'zi go'yo 

ichimni yoqar, yuragimni dog'lardi. Butun o'y-hayollarimni ostin-ustun qilgandi bu 

maktub. 

Muxlislarimdan har kuni son-sanoqsiz maktub olaman. Har bir maktub ayri bir qayg'uni, 

ayri bir mushkulot, ayri bir xursandchilikni xabarchisi edi. Ba'zisidan yordam va dalda 

ovozlari yuksalar, ba'zilaridan shirin bir mujda eshitilar, ba'zilarida esa har xil 

muammolarga yeshim so'ralardi. Umuman, barcha maktublar samimiy salom bilan 

boshlanib, yaxshi duolar bilam yakunlanardi. 

Bu maktub esa bulardan farqli o'laroq, har bir harfi ko'z yoshlar, faryod va alam bilan 

bezalgan edi. Shunchalar og'ir dard hasratga to'la ediki, “bir inson buncha azobni 

qanday yenga oldiykin?”, deya ajablanardim. Bu maktub egasiga go'yoki yuzlab qassob 

qo'llarida o'tkir pichoqlar bilan hamla qilayotgandek tuyulardi. 

Har turli insonlar, oilalar, tarbiyachilar, rahbarlarning maktublarni o'qib bitirdim. 

Nihoyat, shu maktubni tugatar ekanman, bola kabi yig'lashga tushdim. 

Xiqqilashlarimni eshitgan xotinim yonimga keldi. Qrashimdagi maktublarni ko'rib: 

- Yana shularmi? - deya so'radi. 

- Ha, - dedim. Ammo bu galgisi juda boshqacha ekan. 

Xotinim uni qo'liga oldi. kelgan maktublarni bizni dardkash do'stlarimiz edi. Maktublar 

qayg'uli, iztirobli bo'lsa, birga ko'z yosh to'kamiz, sevinchli bo'lsa, birga shodlanar va 

baxtiyor bo'lardik. 

Maktubda:"Yagona choram qoldi, u ham bo'lsa, o'zimni o'zim o'ldirib qutulish", 

deyilgandi. "Bu dunyoda iflos, gunohkor va ortiqchaligimni his qildim. Poklanish uchun 

o'lishim kerak. Men uchun yashashdan va umid qilishdan boshqa narsa qolmagani uchun 

shunday qilmoqchiman". 

Maktub shunday umidsiz boshlangandi. Ammo juda ibratli va hayratlantiruvchi bir 

shaklda yakunlangandi. 

Hayoti azoblar ichida o'tgan yosh qizning o'lim to'shagida yozgan bu ibratli maktubini 

o'qishda davom etdim. 

- Hurmatli Ertug'rul bey, - deya murojaat qilgandi u. 

Ushbu maktubimni xush ko'ring. Chunki buni o'lim to'shagida yozyapman. O'lim 

to'shagidagi insonni qanchalar qayg'u ichida, muvozanatsiz bo'lishini yaxshi bilasiz. 

Jumlalarim uzuq yuluq, yozuvlarim egri bugri. Zero, bu maktubni adabiyot asari bo'lishi 

uchun yozayotganim yo'q. 

Maqsadim shuki, insonlar buni o'qib, o'zlaridan uyalishsin, ko'chalarda qarovsiz qolgan 

kishilarga odamdek munosabatda bo'lishsin. Men hamma narsamni - butun pokligimni, 

---

rostgo'yligimni, o'zligimni yo'qotdim. Hamma yaxshi narsalarimni tortib olishdi. Endi 

o'zimdan ham, boshqa narsalardan ham uyalaman. Bu hayot boshqa birovda 

takrorlanishini xohlamayman. Shuning uchun bu maktubni yozdim. 

Men sog'lom odam emasman. O'limimga oldindan rozi bo'lganman. Bu ishni o'zim bir 

daqiqa bo'lsa ham oldin tugatmoqchi edim. Xullas, ortiqcha bir inson o'limni 

tanlamoqchi. Bu nopok odamning chor-atrofni kirlatishga hech ham haqqi yo'q...