Aldangan Ayselning tavbasi

 

Yagona sirdoshim – akamni ham yo’qotdim 

Oqshom tushganida amktabdan qaytdim. Ne ko’z bilan ko’rayki, hayotimning ildizi 

qo’porilgan, hayotimning iplari uzilgan edi. Umidim so’nib, dunyo zulmatga aylandi. Oh, 

Hayot! Nima ko’rdim sendan? 

Akam kravatdan yiqilib tushgan, boshi temirga urilib o’lgan edi. Yoki boshqacha 

bo’lgandir, menga shunday deyishdi, bilmadim. Bardoshli bo’l. Bola qalbing bilan qanday 

chidasang, chida. Endi hayotda qaysi kuch, qaysi umid bilan yashaysan? Baxtli bo’l. 

Yolg’iz boshingga qanday uddalay olasan? 

Falakning eng og’ir zarbasi edi bu. Birinchisi biror marta bo’lsa-da ko’rolmaganim onam, 

ikkinchisi esa, jon do’stim, borlig’im, mehribongina, kichik pahlavonim akam…Oh, u tirik 

bo’lsaydi, aminmanki, men bu yerda emas, malikalardek baxtiyor bir oilada bo’lardim. 

Oh, u tirik bo’lsaydi, hech bir yitqich bo’ri yonimga yaqinlasha olmasdi. Oh- u hayot 

bo’lsaydi, meni har kuni kaltaklasaydi, sochimdan sudrab uyga qamab qo’ysa edi…Hech 

qursa, hurmatli odamlar qatorida, hech bir tuyg’usiga qo’l siltamagan, yuzi yorug’, boshi 

tik bir inson bo’larmidim… 

Oh, u yonimda bo’lsaydi… 

Ichimdan bir olov chiqqanini his qilyapman, xojam. Siz qalb yonishini bilasizmi? Bu 

yonish olovdan ham kuchliroq bir qo’rdir. Buni ichi yonganlar biladi. 

Qo’llarim titrayapti shu lahzalarda. Gaplarimni tushunayotgan bo’lsangiz kerak. 

Qalbimning hissiz, kuchsiz urishi yana tezlashdi. Yillar bo’yi yig’lashga ko’nikka ko’zlarim 

yana yosh to’kyapti. Nima ham qilardim, mening qismatim shu. Yig’lash, eng katta 

qurolim. Kuchsizning kuchi ko’zyoshidan boshqa narsa emas. Biroz tin olayin, 

chidolmayapman, xojam…” 

Ha, chidash mumkin emas. Bu yoshdagi bola bardosh qiladigan azob emas bu. 

Qahvalarimizni ham ichishni unutdik. Biz ham ko’zyosh to’ka boshlagan edik. Ayniqsa, 

xotinim hech chiday olmasdi. Alloh hech kimni bunday azoblarga giriftor qilmasin. 

Xotinim qahvani yangilashga turdi. Men ham biroz o’zimga kelish uchun stol yonidan 

uzoqlashdim. Bu qayg’uga chidolmasdim. Vaqti-vaqti bilan yuragim siqilganini his 

qilardim… 

Biroz o’zimizga kelgacha yana maktubga qaytdik: 

Yotoqxonada endi yolg’iz qolgandim. Har kuni yig’lardim. Bu shunday hasratli yig’I ediki, 

go’yo o’zimni tamom qilayotgan edim. Shu sabab ikki marta ko’zlarim shishdi, mikrob 

tushdi. Doktorga ko’rsatishdi. Ammo atrofimdagi kattalar juda mehrsiz, toshbag’ir 

---

insonlar edi. Har gal yig’laganimda, tasalli berish o’rniga ozor berib to’xtatishga harakat 

qilishardi. O’qituvchilardan faqat bir kishi boshqacha, yaxshi kishi edi. Kelar, men bilan 

qiziqar, muammolarimni tinglar, hikoyalar aytar, kitoblar berardi. Qalbi mehrga to’la 

inson edi. Keyin uni yotoqhonadan uzoqlashtirishdi. Nimagaligini bilmayman. Bu voqea 

ham men uchun quvonarli bo’lmadi albatta. Usmon afandi degan kishi ham bor edi. 

Yahshi inson edi. Bizga har kuni qand-qurs ulashar, bizni “shakarlarim, chechaklarim” 

deya erkalardi. Eng katta azobni esa o’n yoshimda uchinchi sinfga ko’chganimda 

kechirdim. 

Bir kuni meni mudir chaqirtiribdi. Yotoqxonadagi o’quvchilar uni mudir ota deyishardi. 

Mudir otani yoniga bordim. Meni xonasiga taklif qildi. Ilk marotaba bir mehr muruvvat 

ko’rsatishini xohlardim. Ochiq yuz bilan va shirin so’zlar aytib, yonimga keldi. Buning 

sababini bilolmasdim. Avval kamchiliklarimni va muammolarimni so’radi. “Qo’rqma 

qizim, gapir, senga yordam beraman”, dedi. Men ham shu paytdagi muammolarimni 

aytdim. 

“Bo’pti, bularning hammasi bo’ladi, -dedi. Sen kuchli, jasur va irodali qizsan, - deya 

davom etdi. Senga juda ishonaman. Sening keljaging porloq. Sen har qanday 

qiyinchilikni yenga olasan. Har qanday qayg’uni yengasan. Nega bunday demoqda? Hech 

narsaga tushunmas edim. Men jasur va irodali qiz emasdim, axir… 

Nihoyat, qayg’u to’la hayotimni zulmatga aylantirgan, umidlarimni so’ndirgan, o’n 

yoshimda o’limga hukm etgan “bomba” portladi.