Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

бир нарсанинг закоти бор. Тана закоти рўзадир” (Ибн Можа, Байҳақий, Табароний ривоят қилган. 
Ҳадис санади заиф). 
Инсон ҳар бир нарсадан маълум миқдорини Аллоҳ учун ажратади. Банда учун шу закот 
саналади. Нисобга етган молнинг закоти пул шаклида чиқарилади. Тана закоти эса рўза тутиш билан 
адо этилади. Чунки – таомдан, ичимликдан ўзини тийгани, одатдагидан камроқ овқат егани учун – 
рўзадорнинг вазни камаяди. Мана шу бадан закотидир. 
Закот молий (яъни, бойлик билан бажариладиган) ибодат, рўза баданий тоатдир. Молдан закот 
чиқарилса, миқдори бироз камайгандек кўринади, аммо унга барака киради. Рўза инсон танасини 
ихчамлаштиради. Шу билан бирга қалбини жилолайди, нафсини тоблайди. Ҳақиқатан, рўза инсон 
танасидаги ортиқча ѐғларни, қалбни қоплаган гуноҳларни эритиб юборади. Аллоҳ учун рўза тутган 
киши ўзини енгил ҳис этиши, руҳий ҳаловат топиши, ибодатларни мароқ билан бажариши боиси шу 
бўлса ажаб эмас. 
59-САБАБ. АЛЛОҲНИ ДОИМ ЗИКР ҚИЛИШ 
Аллоҳни зикр қилиш нафсни тойилишдан сақлайди. Қалбни очиш, ажрни кўпайтиришда 
зикруллоҳга етадиган амал йўқ. У муваффақиятга эришишнинг осон йўлидир. Қалбда хушуъ ҳосил 
қилишда ҳам зикр муҳим аҳамиятга эга. Зеро, Аллоҳни мудом ѐд этадиган инсон Раббига боғланади. 
Ибодат чоғида бу ришта янаям мустаҳкамланади. Буюк Аллоҳни эслашда Унга таваккул қилиш, 
ишониш, суяниш, тавба билан қайтиш, Аллоҳни суйиш, У Зот ҳақида яхши гумонда бўлиш, 
раҳматидан умид қилиш бор. Аллоҳни эслаш қалбга роҳат бағишлайди, яхшиликка иштиѐқни 
оширади, тилни, кўзни, қулоқни гуноҳ ишлардан тияди. Бу билан қалбда хушуъ, тақво куртаклари 
ниш уради. 
Аллоҳ таоло шундай амр қилган: 
“-------------------------Арабча матн---------------------------” 
“Эй мўминлар, Аллоҳни кўп зикр қилинглар, эртаю кеч
291
У Зотга тасбеҳ айтинглар!” 
(Аҳзоб сураси, 41-42-оятлар). 
Аллоҳ таоло бу оятда мўмин бандаларини – уйқудан турганда, кундалик ишларини 
якунлаѐтганда – Ўзини кўп зикр қилишга чақирмоқда. Эрталабки зикр уйқудан соғ-саломат тургани 
учун, кечки зикр эса Аллоҳ тарафидан бандага яхши ишлар бажаришда, ризқ топишда ҳаракат 
қилишга тавфиқ бергани учун адо этилади. 
Муқотил раҳматуллоҳи алайҳ бу оят тафсирида шундай деган: “Тил билан тасбеҳ, такбир, 
таҳлил, таҳмид айтинглар, ҳар қандай ҳолатда У Зотни зикр қилинглар, Аллоҳ учун тонгда, кеч 
кирганда намоз ўқинглар
292
”. 
Аллоҳ таоло айтади: 
“-------------------------Арабча матн---------------------------”