Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

яхши кўриб қоламан. Агар уни яхши кўрсам, эшитадиган қулоғи, кўрадиган кўзи, ушлайдиган 
қўли, юрадиган оѐғи бўламан. Агар Мендан сўраса, албатта бераман. Агар Мендан паноҳ 
тиласа, албатта паноҳ бераман”, деди” (Бухорий, Аҳмад, Ибн Ҳиббон ривоят қилган). 
Банда зиммасига юклатилган фарз ибодатларни бажарса, Парвардигорига яқинлашади. 
Масалан, фарз намозини вақтида ўқиган, рамазон ойи рўзасини тутган, моли нисобга етганда закот 
берган инсон Аллоҳга қурбат ҳосил қилади. Агар фарздан ташқари нафл ибодатларни ҳам адо этса: 
287
Ибн Можа, Аҳмад ривоят қилган. Ривоят санади саҳиҳ. 

---

129 
нафл намоз ўқиса, нафл рўза тутса, ихтиѐрий садақалар бериб юрса, Аллоҳ таолога севимли бўлиб 
боради. Аллоҳ яхши кўрадиган бандасига инсоф-тавфиқ беради, унинг тана аъзоларини гуноҳ 
ишлардан асрайди, сўраганини ато этади, ѐмонликлардан ҳифзу ҳимоясида сақлайди. 
Шубҳасиз, ибодатларнинг энг афзали фарз намозидир. Ундан кейинги ўринда таҳажжуд намози 
туради. Мазкур намоз нақадар фазилатли экани оятларда, ҳадисларда кўп таъкидланган. Ҳар бир 
мўмин банда ҳаѐтида тунги намоз ўрни беқиѐс. 
َؿ َق ُىْهَع ُىَّللا َيِضَر َةَرْػيَرُي ِبَِأ ْنَع
: 
َ َّلَسَس ِىْهَلَع ُىَّللا ىَّلَص ِىَّللا ُؿوُسَر َؿ َق
: 
ِىَّللا ُرْمَش َف َضَمَر َدْعَػب ِـ َهّْصلا ُلَضْفَأ
َلَّصلا ُلَضْفَأَس ُـَّرَحُمْلا
َلَص ِةَضيِرَفْلا َدْعَػب ِة
ِلْهَّللا ُة
َر .
َس ُوا
ُم
ْس ِل
ٌ
َس َأ ُب
َد و
ُسا َد
َس
ّْػتلا
ْر ِم
ِذ
ُّي
َس
َّهلا
َس
ِئ 
ُّي 
َْحَْأَس
ُد.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: 
“Рамазон ойидан кейин энг афзал рўза Аллоҳнинг муҳаррам ойи рўзасидир. Фарздан кейин энг 
афзал намоз тунги намоздир” (Муслим, Абу Довуд, Термизий, Насоий, Аҳмад ривоят қилган). 
Юқоридаги ҳадиси қудсийда ҳам таъкидланганидек, биринчи навбатда фарз ибодатлар адо 
этилади. Кейин нафл ибодатларга имкон қадар жидду жаҳд қилинади. Жумладан, бир кунда беш маҳал 
намоз, унга боғлиқ суннати муаккада намозлари ихлос билан ўқилади. Кечалари бедор бўлиш кишини 
юксак мақомларга кўтаради. Шунинг учун ўзини билган ҳар бир мўмин-мусулмон банда кечаси туриб 
намоз ўқийди, Қуръон тиловат қилади, Аллоҳни эслайди, саҳар чоғида кўп истиғфор айтади.