Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi nawayí MÁmleketlik kanshilik instituti

XIMIYALÍQ BAYLANÍS HÁM OLARDÍŃ TÚRLERI
5- Lekciya Ximiyalıq baylanısıw hám olardıń túrleri Ximiyalıq baylanısıw hám molekulalar dúzilisi.

Tayansh sózler: Ximiyalıq baylanıslardiń tábiyati, salistirmali teris elektrleniwshilik, kovalent baylanıs, ionlıq baylanıs,metallıq baylanıs

Ximiyalıq baylanıs-eki yamasa onnanda kóbirek atomlardıń óz-ara tásiri bolıp yamasa bir neshe atom,molekula,kristall, ion hám radikal sıyaqlı quramalı sistemaniń bir-birin uslap turıw kúshi.

Ximiyaliq baylams degende atomlardin oz ara tasirlesiw natiyjesinde molekulalar, ionlar, radikallar ham kristallardin oz ara baylanisi tusiniledi. Ximiyaliq baylams payda boliwinda: atomlardin juplaspagan elektronlan; bir orbitalda jaylasqan jup elektronlar; bos (vakant) orbitallar qatnasiwi mumkin.

Ximiyaliq baylams energiyasi, baylams uzinhgi, baylams arasindagi muyesh (valent miiyeshi) ham baylams tartibi ximiyaliq baylamslardin tiykargi amqlamasi bolip esaplanadi. Ximiyaliq baylamsti uziw ushin kerekli bolgan en kem energiya mugdari baylanis energiyasi delinedi.