Ўзбекистон республикаси транспорт вазирлиги тошкент давлат транспорт университети

23.3 AVTOBRIKMANI VA FRIKSION APPARATNI OLISH VA QO’YISHDA MEXNAT MUXOFAZASI TALABI

Avtoulagichni va friksion apparatni olish va qo’yish jarayonida maxsus qurilmadan ko’priksimon krandan foydalaniladi.

Avtoulagichni va friksion apparatni maxsus qurilma va yuk ko’tarish kranisiz olish taqiqlanadi.
Avtoulagichdan klin yechib olingandan keyin ko’priksimon kranga o’rnatilgan maxsus ildirgich avtobrikmaga ulanib yechib olinadi.
Friksion apparatni ushlab turuvchi plankadagi 8 dona boltlaridan 6 donasi echib olinadi, 2 dona bolt yechilmay turiladi, ko’priksimon kran ildirgichiga ilingan maxsus moslama vagon ostiga vertikal xolatda qo’yiladi va friksion apparat maxsus moslamaning bir tomoni tyagovoy xomutga ikkinchi tomoni friksion apparatga qo’yiladi va yechilmagan ikki dona bolt yechib olinadi. Vagon ustasining yoki brigadirning ko’rsatmasiga binoan kran mashinisti kranni xarakatga keltirib friksion apparatni vagondan tushirib olinadi. Barcha ishlarni bajarishda chilangarlar maxsus ximoya kaskasidan foydalanadi.
Friksion apparat vagonga qisilib qolgan xolatda maxsus qisgich yordamida friksion apparat qisilib keyin vagondan yechib olinadi.


23.4 TEXNOLOGIK ASBOB-USKUNALARGA XAVFSIZLIK TALABLARI
Ta’mirlash ishlarida 600-800g vazndagi bolg’a bilan bajariladi. Doira ko’rinishidagi bolg’alar zarba uchun katta kuch va aniklik zarur bo’lganda, kvadrat shaklidagilar esa mayda ishlar uchun ishlatiladi.
Dasta qo’yiladigan bolg’a teshigi, dasta uchini pona bilan ishonchli maxkamlash maqsadida tashqarisi bir oz konusga o’xshash oval shaklida tayyorlanadi. Bolg’alar dastalari mustaxkam va egiluvchan daraxtlar(qizil ryabina, klen, grab yoki qarag’ayni mustaxkam qismi)dan, yuzi esa tekis, putoqsiz, sinmagan, do’ngliksiz va yorilmagan bo’lishi kerak.
Dastani o’rtacha uzunligi 300mm, 600-800g vazndagi bolg’a uchun 350-400mm bo’lishi lozim. Dasta uchini kesimi, zarba berilganda kaftda maxkam turishi uchun, bolg’aga o’rnatiladigan joyida 1,25-1,5 nisbatdagi kattalikda bo’ladi.
Dasta uchi bolg’aga o’rnatilgandan keyin, qalinligi 1- 3mm o’lchamdagi yumshoq po’latdan tayyorlangan pona bilan maxkamlanadi. Ponalarni yon tomonlari dastadan chiqib ketmasligi uchun dag’al ko’rinish beriladi.
Gurzilar (KUVALDA) ish boshlanishidan oldin tekshiriladi va ular butun, urilmagan, o’tkir tig’larsiz, yengil egilgan yuza va oval teshikga ega bo’lishi lozim. Oval kesimdagi dasta tekis, putoksiz va darz ketmagan, qo’l xarakatlanganda va zarba berilganda kaftda maxkam saklanishi uchun ushlaydigan qismi konus shaklida yo’g’onroq bo’lishi kerak.
Klyuchlarni ishchi kismlari ichlari kengaymagan, qirralari urilmagan,o’yma dag’al joylari ezilmagan bo’lishi lozim. Klyuchlarni trubalar va boshqa jismlar bilan uzaytirish taqiqlanadi.
Pnevmatik bolg’alar bo’yoq chiqib ketishiga yo’l kuymaydigan to’sish xalqalari va boshqa qurilmalar bilan ta’minlanadi. Parmalagich va bo’yoqlarni uch tomonlari (xvostovik) pnevmatik asboblarga zich yopishtirilgan va markazga to’g’ri keltirilgan bo’lishi lozim.
Asbob uskunalarga yoki xavo magistraliga shlanglarni ulashdan oldin, shtuser va gaykalardagi rezbalar sozligi tekshiriladi, shlangni uzishdan oldin xavo magistralidagi vintel berkitiladi.
Pnevmatik asbob-uskuna, ish boshlanishidan oldin qisqa davom etgan sinovli yoqish orqali, ishlamagan xolatda sinab ko’riladi. Ishlov beriladigan detalga qirtqich, parmalagich va qisish moslamasi keltirilib, zich qisib qo’yilgandan keyin, asbobni ishlatish mumkin.
Tebranish asbob-uskunasi bilan ish, qo’lqoplar va perchatkalar kiyilgan xolda bajariladi, xamda eshitish organini shovqindan ximoyalash maqsdida shaxsiy ximoya vositalarini kiyib ishlash tavsiya etiladi.
Zubila va bolg’a uzunligi 150mm kam bo’lmasligi kerak.
Ishchi zubila ishlashda ximoya ko’z oynagi taqishi kerak.