Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

Анатомик ҳолатларни такрорлаш, асосий ҳаётий кўрсатгичлар
Нафас олиш тизими: Бурун, ҳиқилдоқ, оғиз ҳалқум, кекирдак, бронхлар, бронхеолалар, плевралар, ўпка тўқимаси альвеолалардан иборат.Альвеолаларда газлар алмашинуви рўй беради. Диафрагма, қовурғалараро мушаклар нафас олишда иштирок этади.
Юрак- Қон томир тизими, юрак ва қон томирлардан иборат. Юрак кўкс оралиғида, тўш суягининг орқасидаги кичкина жойда жойлашган ва орқа томонда умуртқа поғонаси, ён томондан ўпкалар ҳимоя қилиб туради. Юрак 4 та камерадан иборат 2 та бўлмачалар ва пастки 2 та қоринчалардан иборат. Қон ўнг бўлмачадан киради ва ўнг бўлмачадан 3 табақали клапан орқали ўнг қоринчага тушади. Ўнг қоринча қисқарганда қон яримойсимон клапанлар орқали ўпкаларга ҳайдалади. Ўпкада қон кислородга тўйиниб, яна юрак чап бўлмача орқали қайтади ва митрал клапан орқали чап қоринчага тушади. Чап қоринча қисқариб қон аорта клапани орқали аортага, артерияларга, капеллярларга бориб етади. Қон кислородни беради ва метаболизмни қолдиқ маҳсулотларини олиб кетади. Қон юрак вена қон томирлари орқали қайтиб келади.
Ҳазм органлари: Оғиз, тишлар, тил, сўлак безлари, ҳалқум, қизилўнгач, ошқозон, 12 бармоқли ичак, ингичка ва йўғон ичаклар, тўғри ичак, жигар, ўт халта , ошқозон ости бези.
Буйрак ва сийдик ажратиш тизими, эндокрин система, нерв системаси, мушак ва суяклар, ташқи тери қопламлари ва х.к.
Асосий ҳаётий кўрсаткичлар нафас олиш, юрак уриши пульс, кўз қорачиғини ҳолати, ҳарорат, қон босим, терининг ҳолати.
Шошилинч ҳолатларда биринчи ҳамширалик ёрдами.

1. Нафас олиш деб ҳавонинг ўпкага киришига айтилади. Диафрагма қисқарганда пастга сурилади, бу эса- қовурғалараро мушакларнинг қисқаришига ва кўкрак қафасининг хажмининг ошишига олиб келади, бу ўз навбатида ўпкага хавонинг киришига олиб келади.
Нафас чиқариш диафрагма ва қовурғалараро мушаклар бўшашиб, кўкрак қафасининг ҳажми камайиши билан юзага келади. Диафрагма юқорига, қовурғалараро мушаклар пастга ва ичкарига ҳаракатланиб, ўпкадан хавонинг чиқишига олиб келади.