Zbekiston respublikasi oliy va o ‗ rta maxsus ta`lim vazirligi



Download 4,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet230/292
Sana03.01.2022
Hajmi4,25 Mb.
#313213
1   ...   226   227   228   229   230   231   232   233   ...   292
Bog'liq
Erkin Vohidovning so`z qo`llash mahorati-To`plam

Bismillàhir ràhmanir ràhiym

 

 

 

Yalo„nmaq dàim olsun tӓңrimizgӓ, 

Alo„b vahdàniyatno„ kӧңlimizgӓ. 

Duà bizdӓn Muhammad elchimizg„a, 

Ano„ң yarànlaro„ – din yolcho„mo„zg„a. 

Hamdda  Alloh  maqtovi,  uning  sifatlari:  mehribonligi,  yagonaligi, 

rahimdilligini  ifodalovchi  go‗zal  ismlari  keltirilgan.  Hamddan  so‗ng  qoida 

bo‗yicha, albatta, na‘t qismiga o‗tiladi. Na‘tda Muhammad (s.a.v.) payg‗ambarimiz 




425 

 

madh etiladi. Uning oxirgi payg‗ambar ekanligi, mo‗‘jizalari, unga Qur`oni karim 



nozil etilgani, me‘rojga erishgani ta‘rif qilinadi[3]. 

Odatdagi hamd va na‘tdan so‗ng shoir o‗z asarining boshqalar qalbida 

muhabbat uyg‗otishini Allohdan so‗rab duo qiladi. So‗ng bevosita asar haqidagi 

umumiy ma`lumotlarni o‗quvchiga havola qiladi. U asarini eng go‗zal uch til, ya`ni 

arab, fors, turkiy tillarida yozganini aytadi: 

چوپ ردیساکسوا چوا سوس ردذیذل 

چوا َلیا َمف یکیا تیآ زب ثیدح 

Lazizdur so„z uch,o„zgasidir puch 

Hadis bir, oyat ikki, fiqh ila uch.

 

Shundan so‗ng, muallif ushbu kitobni o‗qigan va o‗qitganlarning haqiga duo 



qiladi va kitobdagi xatoliklar uchun kitobxonga o‗z uzrini aytadi.  

Muqaddimada  lug‗atning  ba`zi  bir  o‗ziga  xosliklari:so‗zlarning  qaysi  tilga 

oidligini  ko‗rsatuvchi  harflarning  izohlari,  ikki  va  uch  ishorali  so‗zlarning 

qo‗llanganligi,  she`riy  matnning  xususiyatlari  haqida  ma`lumot  beradi.  Muallif 

manbaning  lug‗at  qismini  yaratibgina  qolmay,  uning  muqaddima,  hamd  va  na‘t 

qismlarini  ham  diniy  asoslagan.  Bu  holat  o‗z  navbatida,  asarning  har  tomonlama 

mukammalligini  ta‘minlagan.  Muallifning  nafaqat  tilshunos,  pedagog  va 

adabiyotshunos, balki diniy ilmga ham ega ekanligi ko‗rinadi.  

Lug‗at  mundarijasida  asarning  boblari  ajratilib  qizil  siyohda,  fasllarining 

nomi  qora  siyohda  berilgan.  Mazmuniy  tamoyil  asosida  tuzilgan  lug‗atlardan 

―Muqaddamatu-l-adab‖ va ―G‗iyos ul-lug‗at‖ asarlarini kuzatganimizda, ―Lug‗oti 

salos‖ning  mavzuiy  guruhlariga  o‗xshash  holatlarga  duch  keldik.  ―Muqaddamat 

ul-adab‖  asarini  o‗rgangan  Z.Islomov  shunday  yozadi:  ―Asar  muqaddimasidan 

so‗ng  birinchi  ismlar  qismi  boshlangan.  Qism  boshlanishidagi  an`anaviy  bismillo 

hamda qismning nomi tushib qolgan. Mazkur qismdagi so‗z maqolalari o‗ziga xos 

ichki  tartibga  ega.  Dastlab  so‗zning  birlikdagi  ko‗rinishi  berilgan  bo‗lib,  undan 

so‗ng lozim o‗rinlaridagina uning ko‗plik shakli ko‗rsatilgan. Mazkur birliklardagi 

arabcha so‗zning forscha, turkiy va mo‗g‗uliy shakldoshlari uning ostiga ketma-ket 

yozilgan‖[4].  Zamaxshariy  o‗z  kitobi haqida  quyidagilarni bitadi:  ―

Bu  kitob  besh 

qismdan  iborat.  Birinchi  qism–ismlar,  ikkinchi  qism–fe‟llar,  uchinchi  qism–harf 

(yordamchi  so„zlar)lar,  to„rtinchi  qism–ismlarining  turlanishi,  beshinchi  qism–

fe‟llarning  tuslanishiga  bag„ishlangan”

[5].  Zamaxshariy  lug‗atning  barcha 

qismini ichki guruhlarga bo‗lgan. 

―Lug‗oti  salos‖  asarining  tuzilishiga  kelsak,  u  olti  bobdan  iborat  bo‗lib,  har 

bir  bobmavzuiy  guruhlarga  ko‗ra  fasllarga  ajratilgan.  Quyida  kitob  boblari,  fasl 

nomlari va lug‗at so‗zligidan o‗rin olganba`zi leksemalarga e`tibor qaratamiz: 

Birinchi  bob  etti  fasldan  iborat  bo‗lib,  u  4-16-sahifalarni  o‗z  ichiga  oladi. 

Birinchi  fasl  رلاوسا  یساضع  مدآ  ―




Download 4,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   226   227   228   229   230   231   232   233   ...   292




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish