Zbekiston respublikasi oliy va o ‗ rta maxsus ta`lim vazirligi



Download 4,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet231/292
Sana03.01.2022
Hajmi4,25 Mb.
#313213
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   292
Bog'liq
Erkin Vohidovning so`z qo`llash mahorati-To`plam

Odam  a‟zosi  ismlari”

  deb  ataladi,  unda  insonning 

muayyan  vazifa  bajaradigan  ichki  va  tashqi  a‘zolarining  nomlari  berilgan. 

Masalan:  a)  tashqi  a‘zolar  nomlari: 



bash,  ayaq,  qol,  ag„o„z,  jag„,  tirsӓk,  san, 

barmaqlar,  bog„o„mlar

;  b)  insonning  ichki  a‘zolarini  bildiruvchi  so‗zlar: 



halqum, 

jigar, ӧpkӓ, bÿyrӓk, yurӓk, tamo„r

.  



426 

 

Ikkinchi  fasldaطلاحا  ―



Ahlàt  nàmlӓro„”, 

ya`ni  insondan  chiqadigan 

tushunchalarni ifodalovchi, belgi-xususiyat va kasallik nomlari berilgan. Masalan, 

uchuq, balg„am, esnaq, shish, qabariq, sӧlӓk

 va boshqalar.  

Uchinchi  faslgaفازطا»

Atràf  nàmlaro„«

deyilib,o‗rin  ravishi  bilan  aloqador 

so‗zlar berilgan: 

ald, arqa, oң, chap, ast, ÿst, yoqaro„, past

.  


To‗rtinchi  fasldanتالاویا  ―A

ymoqàt  àtlaro„”,

  ya`ni  qarindosh-urug‗chilikni 

bildirgan  so‗zlaro‗rin  olgan.  Ularni  quyidagi  guruhlarga  ajratish  mumkin:  a)  bir 

oilaga kiruvchi yaqin qarindoshlar: 



ata, ana, baba, chǝchӓ, og„ul,qo„z

; b) ikkinchi 

darajali va uzoq qarindoshlar: 

ag„a, ӓmӓki, tag„a, amma

; v) nikoh orqali vujudga 

keluvchi qarindoshlar: 

qaynata, qaynana, kÿyӓv, kǝlo„n; 

g)  jins, yosh va qarilikni 

bildiruvchi  so‗zlar: 

gӧdak,  yigo„t,  qaro„,  nabira,ero„shgӓn  (voyaga  etgan),  erkӓk, 

ayal

; d) ayol jinsiga xos otlar: 



kÿndosh, enӓgӓ, yӓңӓ, yalg„o„z tul xatun, qoshaq (er 

va  xotin,  juftlik); 

e)  shaxs  ma`nosi  bilan  bog‗liq  so‗zlar: 



ortaq,  yoldash,  qonaq 

(mehmon),  qonsho„  (qo„shni),  tinkӓdosh  (o„rtoq,  sherik 

ma`nosida



),  yekdosh 

(elkadosh,  yaqin  do„stga 

nisbatan


),  yastudash

;  j)  insonning  holatini  anglatuvchi 

leksemalar: 

tirik,  ӧlmӓk,  uyg„ag„,  uyqu,  susag„  (chanqagan),  toq,  qanug„ 

(chanqog„i qongan).  

Beshinchi fasl رلاًاولا ―



Alvànlar”

ni rang-tus bildiruvchi va insondagi nuqsonni 

ifodalovchi  sifatlarga  taqsimlash  mumkin:  a)  rang-tus  bildiruvchi  so‗zlar: 

aq, 

yasho„l,  qara,  saro„g„,  qo„rmo„z,  kӧk

;  b)  insonga  xos  nuqsonlarni  bildiruvchi 

so‗zlar: 

soqo„r, g„o„lay, kal, cholaq, duduq, aqsaq, tilsiz, puchuq, saqalso„z, bÿkri 

va boshqalar. 

Oltinchi  fasl تلایا

 



Elat”

  deb  nomlanib,  u  o‗z  ichiga  quyidagi  guruhlarni 

olgan:  a)  ijtimoiy-siyosiy  istilohlar: 

el,  ulus,  lashkar,  qul,  qosho„n,  xaqan,  bǝk, 

buyuruqcho„,  jarcho„,  chӯri,  xàja,  ӓfӓndi,  bay,  yerlik  (yer  egasi),  ÿylik

;  b)  inson 

tabiatiga  xos  belgi-xususiyatlar: 

kӧkchӓk  (ko„rkam),  sÿyÿkli,  tǝlva,  sotak,  ishlik 

(biror kasb egasi), bilÿksiz (bilimsiz), tÿygӓn (ziyrak), yǝtuk, og„ro„, tog„ro„, chin 

sӧzlӓguchi,  yalg„an,  gӯzal

;  v)  inson  ruhiy  holatini  ifodalovchi  sifatlar: 



qayg„u, 

xafalik,  sÿyunmӓklik  (xursandlik),  uyat,  qorquv,  kÿch

;  g) 


yaңi,  eski,  aru  (toza), 

aruso„z  (nopok),  qo„sqa,  uzun,  qo„yo„n,  asan

  singari  sifatlar, 




Download 4,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   292




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish