Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус

Zamburug’larning tashqi muhit faktorlariga reaktsiyasi. Mikroorganizmlar sanoat materiallarida opsishi atrof-muhit sharoitlari bilan chambarchars bog’liq. Ammo ayrim faktorlarning hatto keng tarqalgan zamburug’larga tahsiri yetarlicha oprganilmagan. Tabiatda mavjud faktorlarning mikroorganizmlarga bir-biri bilan bog’liq holdagi kompleks tahsiri undan ham kam tadqiq qilingan. Atrof-muhitning bir faktori opzgarishi organizm reaktsiyasi boshqa faktorlarga nisbatan opzgarishiga olib keladi. Ammo muhitning boshqa faktorlari optimal boplsa, zamburug’ning alohida noqulay faktorga chidamliligi har doim yuksak. Biodestruktorlar rivojlanayotgan substratning yuqori sifati zamburug’larning ekstremal sharoitga chidamliligini oshiradi. Misol uchun, ozuqasi cheklangan substratga nisbatan opzlashtirilishi qulay va boy ozuqada zamburug’lar pastroq a_ω sharoitida ham opsishi va rivojlanishi mumkin. Ozuqa mahsulotlarida 0,85 dan pastroq a_ω sharoitida kserofil zamburug’lar (Chrysosporium, Eremascus, Wallemia, Xeromyces) turlari tez-tez uchraydi. Boy organik modda mavjudligida Cladosporium herbarum 8^oS haroratda (sovutgich qurilmalarida) opsadi va rivojlanadi.

Zamburug’larning atrof-muhit faktorlariga reaktsiyasi haqidagi bilimlar amalda biodestruktorlar bilan kurashda qopllaniladi. Masalan, mikroorganizmlarni halok qiluvchi yuqori harorat va nurlanishning mahlum dozalari sterilizatsiya uchun qopllaniladi. Taxta-yog’ochni sunhiy yomg’ir yog’dirib saqlash usuli taxtani yemiruvchi va unga rang beruvchi zamburug’lar kislorod yetishmovchiligiga sezgirligiga asoslangan.

Mikroorganizmlarning koppayish qobiliyatini butunlay yopqotishi kuzatiladigan harorat va namlik sharoitlari (HNN 50-70%, harorat 12-18^oS) materiallarni tashkilotlarning omborxonalari, kutibxonalar, muzey va fondlarda saqlash uchun koprsatma (instruktsiya) lar tayyorlashda qopllaniladi.