Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон давлат жаҳон тиллари

 
Биринчи гапда (21) ўтган реал воқелик сўзловчи томонидан кузатилиб 
ҳамда аниқлик майлининг имперфект замонида изоҳлаб берилган бўлса, 
et en 
effet
иборасининг қўлланиши эса матндаги объектив персонажнинг 
кўринишини тўлалигича, ҳаққоний реал факт асосида очиб берган. Иккинчи 
мисолда (22) реаллик категорияси махсус ибора 
d’accord
ёрдамида намоён 
бўлмоқда, шунингдек, ушбу ибора бошқа тил бирликлари билан қўшилиб, 
феълсиз отлашган қурилмани ҳосил қилган ва унинг ёрдамида ҳаракатнинг 
аниқ амалга ошиши кучли интонация билан ифодаланган ҳамда гапда 
розилик аломати таъкидланган. Учинчи гапда (23) 
c’est vrai 
иборасининг 
аниқлик майлида ҳозирги замон феъл шаклида берилиши реал воқеликни 

---

62 
тасдиқлаб келмоқда, шунингдек, гапдаги ҳаракатни эса ўтган замон аниқлик 
майлида тугалланганлигини берилган матн мазмунидан билиб олиш қийин 
эмас. Мисолларда субъектив реаллик категорияси ўз атрофида ҳолат, 
розилик ва буйруқ маъноларини мужассамлаштириб, сўзловчининг объектив 
борлиққа ва гапнинг мазмунига бўлган муносабатини турли лисоний 
бирликлар ёрдамида эркин ифода этмоқда.
Мазкур гапларда реаллик категорияси морфологик ва лексик йўллар
билан ифодалангани намоён бўлди. Аммо ушбу семантик категория фақат шу 
йўллар билан чекланиб қолмасдан, балки синтактик воситалар ёрдамида, 
жумладан, сўз тартиби ва интонация билан ҳам ифодаланиши мумкин. 
Бундай ифодаланиш ёзма, айниқса, оғзаки нутқда сўзловчи ва тингловчи 
субъектлар орасида бирор ҳаракатнинг амалга ошишида муҳим роль 
ўйнайди. Шунингдек, интонация ёрдамида ижтимоий ҳаётдаги турли воқеа-
ҳодисаларнинг реал хусусиятини очиб беришда ҳам унинг ролини алоҳида 
таъкидлаш лозим. Масалан: 
Мантиқда XV. Тилда 
Реаллик: А---В Реаллик + истак + интонация + сўроқ +