|
Назорати саволлари:
1
2
3
4
5
9-МАВЗУ:КОРПОРАТИЙ МАДАНИЙАТ ВА КОРПОРАТОРЛИК ЭТИКА
Корпоратив маданият турлари
Корпоратив этика - бу маълум бир ташкилотдаги ахлоқий муносабатларни бошқарадиган қадриятлар тизими. Умумжаҳондан фарқли ўлароқ, корпоратив этика ушбу ташкилот фаолияти ва мақсадларининг хусусиятлари, шунингдек, ушбу ташкилотда ўзини тутиш стереотиплари билан белгиланади. Корпоратив этика корпоратив маданият каби меъёрий -ҳуқуқий базанинг бир қисмидир. Корпоратив маданият ахлоқий ва бошқа қадриятларни, шунингдек, эътиқодларни, маросимларни, рамзларни ўз ичига олади. Фиг. 3да Р. Рюттингернинг корпоратив маданиятлари типологияси кўрсатилган.
xavf
Сармоя маданият
|
Даромад келтирадиган маданият
битимлар
|
Маъмурий маданият
|
Савдо маъданияти
|
Обратная связь
3 -расм. Р. Рюттингернинг фикрича корпоратив маданиятларнинг типологияси
(манба Ю.Ю. Петрунин. Ишбилармонлик этикаси)
Ушбу схема маданиятга таъсир қилувчи иккита омилни қўллайди
кучли билвосита таъсир: таваккалчилик (муайян қарорлар ва хатти -ҳаракатларнинг холислиги ва субъективлиги қанчалик таваккалчиликни ўз ичига олади) ва тескари алоқа (қарор қанчалик тўғри қабул қилинганлиги тез орада маълум бўлади). Ушбу мезонларга мувофиқ маданиятнинг қуйидаги турлари ажратилади.
Савдо маданияти. Бу маданият тез алоқа ва нисбатан паст хавф билан тавсифланади. У биринчи навбатда савдо ташкилотлари ва савдо ташкилотларида, чакана савдода, қисман компютер ишлаб чиқарувчиларида, кўчмас мулк ва молия брокерларида, автосалонларда, уйга этказиб бериладиган товарларни сотишда, шунингдек кичик чакана савдода ривожланади. Муваффақият мижозлар билан боғланишлар сонига ва битимларни излаб топишга боғлиқ. Ходимлар кўпинча мижоз билан яккама-якка бўлишади, шунинг учун жамоанинг қўллаб-қувватлаши улар учун айниқса муҳимдир. Улар жамоавий ўйинда яхши ўйнайдилар, тез ва осон қарор қабул қилишга мойил. Ҳаракат қилиш истаги ажралиб туради. Муваффақият хавф билан эмас, сотиш билан ўлчанади. Муваффақиятлар нишонланади. Ривожланаётган жамоага тегишли бўлиш муҳим омил. Камчиликлари: миқдор сифатдан устун; доминант тафаккур-қисқа муддатли муваффақият; ходимлар ўзларининг алоқаларини биринчи навбатда гуруҳ билан, камроқ корхона билан ҳис қилишади; юқори кадрлар алмашинуви.
Савдо маданияти (спекулятив маданият). Маданият - бу муваффақиятли ёки муваффақиятсиз корхонадан тезкор жавоб олиш ва ўрта ва юқори молиявий таваккалчилик муҳим, қимматли қоғозлар, тўлов воситалари, хом ашё ва ҳоказоларда фойдали оператсиялар амалга оширилса, тез топиш - бу асосий стратегия. "Улар тезкор битимларни ва тез пул оқимини яхши кўрадилар." Ходимлар ривожланган жанговар ва тажовузкор фазилатлар, қарорларда қатъийлик, рақобатбардошлик билан ажралиб туради. Одатда, ходимлар жамоавий яхши ўйнашмайди. Бу маданият қиморбознинг ҳаяжонланиши билан ажралиб туради, спекулятив битимлар ходимларнинг умр бўйи ҳаяжонланишини кафолатлайди.
Маъмурий маданият. Бу маданият учун хавф ва тескари алоқа омиллари паст. Маъмурий маданиятнинг паст таваккалчилик ва секин муомаласи давлат хизматларида, яхши ташкил этилган ва ҳимояланган саноат корхоналарида, йирик маъмурий муассасаларда ва қисман банкларда, суғурта тизимида намоён бўлади. Ходимлар қатъий, тартибли одамлар, эҳтиёткор ва мослашувчан. Ходимлар ўртасидаги ҳамкорлик нисбий. Ечимлар яхши ўйланган, суғурталанган. Маросимлар ички муаммоларга қаратилган: 1) протокол ёзувлари; 2) уларнинг айбсизлигини исботлаш учун ҳужжатларни сақлаш тизими тузатилган; 3) протседура натижадан кўра муҳимроқ; 4) мантиқий ва маъносиз барча буюртмалар бажарилади; 5) ходимлар сунъий изолятсия қилинган дунёда яшайдилар, бунда энг кичик ҳодиса тўлиқ баҳоланади; 6) унвонлар катта аҳамиятга эга; улар пулдан муҳимроқдир.
Инвеститсия маданияти. Инвеститсия маданияти нефт компанияларида, инвеститсия банкларида, қурилишда, қисман армияда ва капитал маҳсулотларини ишлаб чиқаришда намоён бўлади. Бу келажакка аниқ йўналиш билан тавсифланади. Юқори даражадаги таваккалчилик шароитида катта сармоялар киритилади, қабул қилинган қарорнинг тўғрилиги эса узоқ вақт давомида номаълум. Ходимлар эҳтиёткорлик билан, эҳтиёткорлик билан, қатъият билан, сабр билан ишлайди. Узоқ вақт давомида ноаниқлик кузатилади ёки ҳеч қандай тескари алоқа бўлмайди. Раҳбарлар ўзларининг мартаба ва ташкилот истиқболларини хавф остига қўядилар. Ечимлар жиддий текширувдан ўтказилади. Ҳокимият ва касбий билимларга ҳурмат характерлидир; келишув ва қарорларга риоя қилиш одат тусига киради. Ходимлар кўпинча мулоқот қилишади ва ҳамма нарсани батафсил муҳокама қилишади. Ваколатни қўлга киритиш жараёни узоқ давом этади. Маданият фаннинг кашфиёти ва ривожланишини тезлаштиради. Узоқ муддатли асоснинг мавжудлиги қисқа муддатли шартлар билан синовдан ўтказилмоқда.
Do'stlaringiz bilan baham: |
