|
Адолатсиз камситиш
Адолатсиз камситиш - бу "одамларга ирқи, ёши, жинси, миллати ёки дини туфайли холис муносабатда бўлмаслик ёки шу сабабларга кўра бошқаларга имтиёз беришдан бош тортиш ..." - бу ҳамма одамларга бир хил муносабатда бўла олмаслик. ва хайрихоҳликдан воз кечганларга ҳеч қандай оқилона фарқни топиб бўлмайди. " Биз бу ҳодисани адолатсиз камситиш деб атаймиз, бу кўпчилик учун мақбул бўлган оқилона мезонларга асосланган камситишдан фарқ қилади. Одамлар ўз малакаларига кўра ишга қабул қилинади ва ташкилотга қўшган ҳиссасига мувофиқ иш ҳақи тўланади. Адолатсиз камситиш, фаолият билан боғлиқ бўлмаган мезонлар асосида бир шахс ёки шахслар тоифалари бошқалардан устун қўйилганда содир бўлади. Қўлланиладиган мезонлар ноҳақ камситишни аниқлашда асосий омил ҳисобланади. Улар маълум бир иш ёки вазифанинг талаблари билан бевосита боғлиқми?
Велазкеснинг таъкидлашича, бандликдаги адолатсиз камситиш учта асосий элементга эга.
1. Бир ёки бир нечта ходимларга (ёки потентсиал ходимларга) нисбатан қабул қилинган қарор, бу шахсларнинг шахсий хизматларига асосланган эмас.
2. Қарор фақат ёки қисман ирқий ёки жинсий хурофотларга, нотўғри стереотипларга ёки бошқа ахлоқий асосланмаган эътиқодларга асосланган.
3. Қарор (ёки қатор қарорлар) ходимларнинг манфаатларига зарарли ёки салбий таъсир кўрсатади.
Одамни ирқи, жинси ёки дини туфайли ишга, лавозимга кўтарилишга ёки бошқа имтиёзларга эга бўлмаган тақдирда ноҳақ камситиш содир бўлади. Бу мезонлар ишга қабул қилиш, рағбатлантириш ёки имтиёзларни тақсимлаш тўғрисидаги қарорларга тааллуқли эмас. Шундай қилиб, ишбилармонлик муносабатларининг этикаси одамнинг ахлоқий меъёрларининг тадбиркорлик ташкилоти фаолияти ва мақсадларига мувофиқлигини ўрганади. Бу маълум ахлоқий меъёрларнинг оддий тўплами эмас, балки иш ҳаётида юзага келадиган муаммоларни таҳлил қилиш ва ҳал қилиш воситаси.
7-Мавзу йўқ
8 -МАВЗУ: ЭТИКА ВА ТАСҲКИЛОТЛАРНИНГ ИЖТИМОИЙ МАСУЛИЙАТИ.
Бизнеснинг ижтимоий жавобгарлиги контсептсиясининг эволютсияси
Бизнеснинг ижтимоий жавобгарлиги контсептсиясининг пайдо бўлиши 19 -аср охири - 20 -аср бошларига тўғри келади. Бу дастлаб "катта ижтимоий масъулият ҳисси" нинг намойишини ўз касбининг ижтимоий обрўсини ошириш усули деб билган америкалик муҳандислар орасида тарқалган. Бир мунча вақт ўтгач, бу тушунча бизнес билан боғлана бошлади. 20 -йилларнинг 20 -йилларида Америка ишбилармон доираларида "вазирлик" тушунчаси кенг тарқалди, унга кўра фирмалар "пул ишлаш" дан бошқа мақсадларга эга бўлиши керак. Фойда билан боғлиқ бўлмаган ушбу мақсадлар учун фаолиятни битта тушунча - "хизмат" бирлаштирди.
"Вазирлик" контсептсияси қисқа муддатли бўлиб чиқди (аниқлиги ва аниқлиги йўқлиги, ҳамда 1920-йиллар охиридаги оғир иқтисодий вазият туфайли) ва аста-секин ишбилармон доираларда машҳурлигини йўқотди. Кейинги йигирма йил ичида унинг ўрнини "ижтимоий масъулият" тушунчаси эгаллади, у асосан назарий характерга эга бўлиб, Иккинчи жаҳон урушидан кейин ишбилармон доираларга тарқалди. Корпоратсияларнинг ижтимоий масъулиятига замонавий ёндашувнинг асосини 1953 йилда нашр этилган америкалик иқтисодчи Г.Боуеннинг "Ишбилармоннинг ижтимоий масъулияти" китоби қўйди, бу эрда муаллиф ижтимоий масъулият доктринасини ишбилармонларнинг бурчи сифатида шакллантирган. сиёсат олиб бориш, қарорлар қабул қилиш ва жамият мақсадлари ва қадриятлари нуқтаи назаридан керакли фаолият йўналишларига риоя қилиш.
Кўп жиҳатдан, корпоратив ижтимоий масъулият ахлоқий қарорлар қабул қилишнинг макро ва микро даражалари ўртасидаги кўприкдир. Этикада, контсептсияни ўрта даражадаги даражада кўриб чиқиш ўринли. Бу, қоида тариқасида, давлат корпоратив ижтимоий масъулиятни ривожлантириш ва қўллаб -қувватлашда муҳим рол ўйнаши билан боғлиқ. Ижтимоий масъулият соҳасида кўпинча ўзига хос "намойиш эффекти" пайдо бўлади. Бошқача қилиб айтганда, фирма шундай ҳурматли ҳаракат қиладики, у бошқаларга эргашадиган маълум ахлоқий тендентсияни яратади. Масалан, Н фирмаси Чикагода унинг дорилардан бири бўлган Тйленол билан заҳарланиш ҳолатларига дарҳол жавоб берди ва уни бутун мамлакат бўйлаб ишлатишни тақиқлаганини эълон қилди. Бу бошқа фарматсевтика компанияларида юқори даражадаги маҳсулот жавобгарлигини ўрнатишга ёрдам берди. Корпоратив ижтимоий масъулиятни ахлоқий қарорларни қабул қилишнинг макро ва микро даражалари ўртасида кўприк сифатида кўриб чиқиш ўринли кўринади.
Ишбилармонлик этикасида энг кўп муҳокама қилинадиган саволлардан бири, ташкилот даромадни кўпайтиришдан бошқа нарсага интилиши керакми ёки йўқми. Ташкилотларнинг жамият олдидаги мажбуриятлари борми, масалан, бандликни таъминлаш, камситишни бартараф этиш, ифлосланишни олдини олиш ва бошқалар? Махсус адабиётларда бу муаммо корпоратив ижтимоий жавобгарлик муаммоси деб номланган.
Ижтимоий жавобгарлик, қонуний жавобгарликдан фарқли ўлароқ, ташкилотларнинг ижтимоий муаммоларга ихтиёрий равишда жавоб беришини англатади. Бу жавоб қонун ёки назорат органлари томонидан белгиланган талаблардан ташқарида ёки бу талаблардан ташқарида бўлган нарсаларга нисбатан содир бўлади. Ижтимоий масъулиятли хатти -ҳаракатларнинг намоён бўлишига қуйидагилар киради: хайрия; корпоратсиялар томонидан маҳаллий ҳамжамиятни қўллаб -қувватлашга қаратилган ижтимоий дастурларни ишлаб чиқиш; компаниянинг маҳсулотлари ҳақида манфаатдор томонларга қўшимча (яъни, қонун ҳужжатларида белгиланганидан ортиқ) маълумот бериш; истеъмолчиларга хавф туғдириши мумкин бўлган тақдирда ўз маҳсулотларини ихтиёрий равишда олиб қўйиш ва бошқалар. Колумбия университети (АҚШ) компанияларнинг ижтимоий масъулиятли хулқ -атвор соҳасидаги ютуқлари учун мукофот таъсис этди. Ушбу фахрий мукофот ғолиблари орасида дунёдаги энг йирик кийим -кечак ишлаб чиқарувчи З, дунёнинг 140 фабрикасида 44 мингга яқин киши ишлайди. Компания даромадининг 2,4 фоизини хайрия ишларига сарфлайди. Бу сумманинг катта қисми фирма фаолият кўрсатадиган жойларда ижтимоий дастурларга тўғри келади. Масалан, Ню -Мексико штатида испан америкаликларга ёрдам берадиган ташкилотлар тузилиши; Аргентинада болалар уйини ташкил этиш ва бошқалар.
Do'stlaringiz bilan baham: |
