Ўзбекистон Республикаси олий ва ўртa махсус таълим вазирлиги Заҳириддин Муҳаммад Бобур номидаги Андижон давлат университети

25-Мавзу: Педпгогик фикр ривожланишида ўқитувчи маҳорати масалалари.
Режа


1. Янги педагогик назариянинг зарурлиги сабаблари.
2. Педагогик инсонпарварлаштириш.
3.Янги педагогик назария принциплари.
4. Педагогик маҳорат тушунчаси таърифи.
5. Педагогик маҳоратнинг асосий кампонентлари.
6. Педагогик маҳоратнинг шаклланганлик мезонлари


1. Янги педагогик назариянинг зарурлиги сабаблари.
Педагогика фанининг ҳозирги замон ютуқларига асосланиб, давр халабига мос келадиган педагог маҳоратининг шаклланиш йўллари ва унинг айрим назарий асосларини яратиш жуда муҳимдир. Баркамол авлодни ривожлаягириш ва шакллантиршп вазифаларининг серқирралиги ва мураккаблиги, педагогик маҳорат муаммоси таълим-тарбия назарияси ва амаля&ги учун ўта зарурлигини ҳисобга олганда энг долзарб масаладир. Барча таълим муассасалари учун уста педагог ниҳоетда зарур. Шу жиҳатдан педагогик маҳорат таълим-тарбияни оптималлаштиришнинг касбий кўникма ва малакалари тизими ҳисобланиб, асосан, ёш авлодни мақсадга мувофиқ йўналтириш, уларнинг маънавий эътиқодини, дунбқарашини, қобилиятини ижтимоий эҳтаёж нуқтаи назардан ҳар томонлама ривожлакгариш ва
такомюшапггиришдан иборат.
Ушбу курсни ўрганишдан асосий мақсад педагогларда маданий тафаккур, ўқувчилар билан муомала қила олиш кўнишаси, ўз хулқини ўзи бошқара олиш қобилиятини ривожлангириш бўйича фаолият тизимини ишлаб чиқишдан иборат.
Мазкур кўлланмани тузувчилар ҳар бир талаба ва бўлгуси ёш ўқитувчи, шунингдеқ, мазкур масала билан шуғулланувчи мутахассисларга ўзларшшнг касбий билим ва маҳоратани такомиллаштириш бўйича тавсиялар, билан ёрдам беришга ҳаракат қилишган.
Қўлланма ўзбек тилида биринчи маротаба тайёрланаётгани учун унда камчиликлар мавжуд. Уларни бартараф этиш ҳамда тўлдириб, бойитишда ўз маслаҳатлари билан иштирок этадиган барча китобхонларга олдандан миннатдорчилик билдирамиз.
Янги инсонни шакллантириш масаласининг кўп қиррали ва мураккаблиги педагогик маҳорат муаммосининг ҳозирги замон тарбия назарияси ва пракгикаси учун муҳимлигини кўрсатиб беради. Чунки ҳамма вақг инсонни ҳар томонлама мукаммал тарбиялаш, унинг келажагини белгилаш борасида тарбиячи педагог маҳорати, унинг етуклиги, чуқур касбий билими, кўникма ва малакаси, махсус бшмм, тажрибасиз эршшб бўлмайди. Айниқса ўқувчи эҳтиёжи ва эътиқодини, унинг қобилияти ва амалий кўникмаларини маҳоратли педагогсиз шакллангириш мумкин эмас.
Бу борада таълим муассасалари - мактаблар учун моҳир педагоглар жуда зарур. Педагогик маҳорат барча ўқув-тарбиявий фаолиятаинг энг ҳулай Йўлларшш белгилайди, шахснинг барча томонларини ривожлантириш ва такомиллапггиришга мақсадли йўналтириш, унинг дунёқарашини, эҳтибжини, ижтимоий аҳамиятга эга бўлган фаолиятини шакллантириш учун махсус касбий билим, кўникма зарур.
Педагогика шундай универсал ва ўта кучли таъсир воситаларига эга бўлиши керакки, ундан қувват олган тарбияланувчи ҳар қандай салбий, хатто ўта кучли ёмон таъсирга тушиб қолганида ҳам ўшанинг таъсиридан чиқиб кета олсин.
Ҳозирги педагогик таълим йўналиши, ҳаммадан аввал, бўлажак педагог мутахассисларнинг ижодий қобилиятларини ривожлантириш учун етарли шароит белгилаб бериши керакки, натижада ўша мутахассисни чуқур илмий, касбий-педагогик тайёргарликка эга бўлишга ундайди.
Ҳудди шу мақсадда биринчи бор Республикамизнинг барча олий ўқув юртларидаги ўқув режасига кўра педагогик маҳорат асослари курси ташкил этилди. Албатта бунгача ушбу муаммо бўйича шуғулланган чет еллардаги таникли педагоглардан В.А. Сластенин, А.И. Пискунов, А.П. Петровский, В.К. Розов, Л.Ф. Спирин ва бошқаларнинг ишларини айтиб ўтиш мумкин. Уларнинг асарларида педагогик маҳоратни шакллантириш йўллари ҳақида фикр юритилади.
Умуман олганда, психологик - педагогик фанлар тизимида ва амалиётда жуда катга тажриба, билимлар манбаи, тавсиялар тўпланган бўлиб, булар ўқитувчиларга, бўлғуси педагргларга маълум система ҳолида етиб бориши, улар ижодий имкониятлари ривожига таъсир этиши керак. Лекин мавжуд педагогик-психологик ва методика бўйича дарсликларда педагогик махорат масаласига кам эътибор берилган. Бу эса ана шундай билимларни -системалаштирилган ва айниқса олий маълумотли педагогларни тайёрлаш учун зарур бўлган кўлланмалар яратиш заруриятини келтириб чиқаради. Ана шундай яхлит тарзда яратилган И. А. Зязюн раҳбарлигида Москвада, 1989 йилда нашр этилган «Основм педагогического мастерства» номли ўқув Кўлланмаси мавжуд холос.