Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги в. И. Зуев, О. Қодирхўжаев, М. М. Адилов, У. И. Акрамов сабзавотчилик ва полизчилик

Ҳалқ хўжалигидаги аҳамияти ва тарқалиши. Бодринг, қовоқча ва кулча қовоқ овқатга туганаклари ҳамда меваси ишлатиладиган озиқ-овқат сабзавотларига киради.
Бодринг меваси асосан 7-10 кунлигида янги ўзилган ҳолида истеъмол қилинади. Маринадлаб ва консервалаб ишлатилади. 5 см гача бўлган 2-3 кунлик ҳaмдa 5-9 см узунликдаги 4-5 кунлик барра бодринглар маринадланади. Бодринг калориялилиги жиҳатидан кўпчилик сабзавотлардан кейин тўради. Бироқ у юқори мазалилиги ҳамда парҳез хусусияти билан ер юзида кенг тарқалган. Бодринг меваси 4-5% қуруқ моддага, шу жумладан 2% атрофида шакар, 1% оқсил, 0,1% ёғ, 0,7% бириктирувчи тўқима, 0,4% кулга эга. Унинг таркибидаги кўл асосан калий ва фосфордан иборат.
Бодринг меваси иштаҳани очади ҳaмда бошқа овқатларни ҳазм қилишга ёрдам беради.
Қовоқчаларнинг 7-10 кунлик маҳсулоти йиғиб олиниб қовуриш ва икра тайёрлашда фойдаланилади. Диаметри 3-5 см бўлган 2-4 кунлик кулча қовоқчалар маринадлаш учун, диаметри 6-10 см бўлган 5-10 кунликлари эса, тузлаш учун ишлатилади. Қовоқча ва кулча қовоқчаларнинг пишган ҳaмдa пишиб ўтиб кетган мевалари чорвага озиқ сифатида ишлатилади.
Қовоқча ҳамда кулча қовоқ 5-6% қуруқ моддага, 2-3,5% шакарга, 20-40 мг% С витаъминга эга. Шунингдек пектин моддаларига бой. Улар парҳез маҳсулотлар сифатида катта аҳамиятга эга.
Ўзбекистонда бодринг умумий сабзавот экинлари майдонининг 4,3-4,8% (11-12 минг га) ини эгаллайди. Республикамизда бодринг ўртача маҳсулотдорлиги унча юқори бўлмай гектарига 10,5-11 тоннани ташкил қилади. Бироқ илғор хўжаликлар анча юқори маҳсулотдорликка эришмоқда.
Қовоқча, айниқса, кулча қовоқлар асосан мамлакатимизнинг жанубий туманларида унча катта бўлмаган майдонларда етиштирилади. Улар эрта ёзда маҳсулотга кириб, тезпишар серхмаҳсулот экин сифатида қимматлидир (18-расм).

1	2

18-расм. Қовоқча (1) ва патиссон (2)