Қанд лавлагидан шакар олиш технологияси

ҚАНД ЛАВЛАГИДАН ШАКАР ОЛИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ


20.1. қанд лавлагидан шакар олиш, ишлаб чиқариш технологияси
20.2. Чақмоқ қанд маҳсулотини ишлаб чиқариш технологияси
20.3. қанд ишлаб чиқариш корхоналардан чиққан чиқиндиларидан фойдаланиш


20.1. қанд лавлагидан шакар олиш, ишлаб чиқариш технологияси
қанд лавлагидан қанд маҳсулотини ишлаб чиқариш, мураккаб физиокимёвий жараён ҳисобланади. Илдиз тўқималаридан сахароза диффузия орқали ажратилади, ундан сўнг кимёвий ва физикавий таъсири орқали, ноқанд моддасидан ажратилади. Ҳозирги замон ўртача қанд заводи бир суткада, бир неча минг тонна қанд лавлагини ишлаб чиқариш имкониятига эгадир.
қанд лавлагини қайта ишлаш технологияси қуйидаги жараёнлардан иборат бўлади:

1. 
   қанд лавлаги илдизларини қанд заводига келтириш.
   
2. 
   Илдизларни ювиш.
   
3. 
   Автоматик тарозларда қанд лавлаги вазнини аниқлаш.
   
4. 
   Илдизларни майдалаш.
   
5. 
   Диффузия қурилмалари ёрдамида шира (сок) олиш.
   
6. 
   Ширани тозалаш.
   
7. 
   Ширани қотириш.
   
8. 
   Сиропни кристалл шаклига келтиргунча қайнатиш.
   
9. 
   қанд кристалини қисмдан ажратиш.
   
10. 
    қандни қуритиш.
    
11. 
    Тайёр этилган қандни қопга, яшикка солиш.
    

қанд завод территориясида жойлашган қанд хирмон даласидан автомашиналар ёрдамида ёки темир йўл ёрдамида қанд лавлаги бурақ хонасига тушади, бу узун ерга қазилган жой бўлиб, сув ёрдамида қанд лавлаги ювилади ва ишлаб чиқаришга узатилади.
Дала хирмонидан қанд заводга қанд лавлагини келтириш учун махсус гидравлик транспортер ўрнатилади. Бегона моддаларни (чўп, барг, тош) кабиларни қанд лавлагидан ажратиб олиш мақсадида транспортердан ушбу бегона моддалар ажратиб олинади. қанд лавлаги илдизларини тоза ювиш, махсус ювиш учун ажратилган хонада бажарилади. қанд лавлагидан шакарни ишлаб чиқариш учун илдизлар юпқа қилиб кесилади, уларнинг узунлиги 4-6 мм, қалинлиги 1, 5мм ни ташкил этиши керак бўлади. Шунда 100 гр кесилган илдизни бир бирига улаб ўлчанганда улар 24 метрга тенг бўлади. Кесиб олинган модда транспортер ёрдамида диффузия хонасига узатилади. Диффузия аппарати ёрдамида 60° иссиқликда қанд ажратиб олинади. Аппаратдан чиққан кесилган илдиз моддалари 0, 2-0, 3% қандни сақлайди. Диффузиядан чиққан шира органик ва ноқанд моддаларини тозалашга тў\ри келади.
Тозалаб олинган ширадан қанд олинади ва уни бажариш учун қуйидаги жараёнларни бажаришга тў\ри келади.
Шира 1- ва 2-маротаба фильтрация қилинади, 1- ва 2-сульфитация ўтказилади.
85-90°С қиздириб олинган диффузия шираси икки маротаба оҳак сути билан ишланади. Дифекация 8-10 минут давом этади. 2-сатурациядан чиққан ва фильтрланган шира ўз таркибида 14-16% қуруқ моддани сақлайди, шунинг ичида 13-14% ни сахароза ташкил этади. Ушбу маҳсулот қисмдан қанд кристалларини ажратиб олиш мақсадида центрифугага ўтказилади. Центрифугадан чиққан модда оққанд дейилади. У қуритиш бўлимига тушади, у қуритилгач, магнит сепаратидан ўтказилади ва маҳсулот тайёр бўлиб қопларга жойлаштирилади.