Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ирригатция ва қишлоқ ХЎжалигини

Ўқитишнинг кўргазмали методлари 
Ўқитиш 
жараѐнида 
кўргазмалилик 
методидан 
фойдаланишнинг 
муҳимлиги ўрганилаѐтган нарса ва ҳодисаларни ҳиссий идрок этишга, уларни 
кузатиб мушоҳада қилишга талабани ундаш, мантиқий ва назарий 
элементларнинг бирлигига ишонч ҳосил қилиш ниҳоят, назарий билимларни 
амалиѐтда қўллай олишга ўргата билишдадир. 
Таълимда кўргазмалилик методи намойиш этиш, иллюстрация ва 
экскурсия тариқасида олиб борилиши мумкин. Таълимда намойиш этиш 
методидан фойдаланиш асосан материалларнинг характерига-мазмуни, шакли 
ҳам ҳажмига боғлиқдир. Намойишнинг ўзи ҳам турлича бўлиши мумкин: а) 
аслича кўрсатилиши мумкин бўлган буюм ва нарсалар, ўсимликлар ва уларнинг 
таркиби, коллекциялар, асбоб ва машиналар, моделлар ва ҳоказо. 
Экскурсия методи
Экскурсия методи синф шароитида дарс жараѐнида қўлланиладиган 
ўқитиш методидан тубдан фарқ қилади. Бу метод билан ўрганилаѐтган нарса ва 
ҳодисаларни табиий шароитда (завод, фабрика, табиатни кузатишга) ѐки махсус 
муассасаларга (музей, кўргазма ва ҳоказоларга) ташкилий равишда борилади. 
Экскурсия вақтида кузатиш, зарур материалларини ѐзиб олиш, расмга 
тушириш, ўлчаш, ҳисоблаш ишларини олиб бориш мумкин. Экскурсия 
6
6
Подласый И. П. “Педагогика”. Москва. “Владос» ,2005, 67-срт. 

---

38 
давомида суҳбат ўтказиш, хулосалар ясаш, ўз фикрларини умумлаштириш ва 
якун ясаш лозим. 
Ўқитишнинг амалий ишлар методи
Амалий методларга масалалар ечиш, чизмалар тайѐрлаш, ѐзма машқларни 
бажариш кабиларни киритиш мумкин. Назарий жиҳатдан эгалланган билимлар 
амалда қўллаб кўрилади. График жадвал, карталар чизиш ҳам тегишли кўникма 
ва малакаларни ҳосил қилишга ва уларни мустаҳкамлашга ѐрдам беради. 
Лаборатория ишлари методи.
Лаборатория машқлари фронтал тажрибалар, лаборатория ишлари, 
практикумлар ўқитишнинг техник воситалари ва ўқув қуроллари типидаги 
бошқа асбоб-ускуналар билан машғулотлар тарзида ўтказилади. Лаборатория 
методининг бошқа ўқитиш методларидан фарқи, шундаки, бу метод билан иш 
қўрилганда ҳар қайси талаба ниманидир мустақил, шахсан тажриба қилиб 
куради. Дарс педагог раҳбарлигида талабаларнинг мустақил тажриба 
ўтказишларига қаратилган бўлади. Лаборатория машғулотларида мустақиллик, 
активлик, ташаббускорлик ошади.