Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис

квотаси ҳақида шартнома. Бундай шартнома бўйича туристик 
фирма меҳмонхонадан шартномада келишилган давр мобайнида 
туристлар билан тўлдириши лозим бўлган белгиланган миқдорда 
жойларни олади. Бунда у ажратилган жойлар квотасининг 30-80% 
миқдорида тўлов амалга оширишни кафолатлайди, ҳатто, бу 
жойлардан фойдаланилмаса ҳам. Фирма квотанинг қолган қисмини 
белгиланган муддатларда бекор қилиш ҳуқуқига эга. Фирма бу 
шартнома бўйича меҳмонхона жойларига одатдаги тарифларга 
нисбатан паст нархлами олади. 
- Бандликни таъминлаш кафолатисиз жойлар квотаси 
ҳақида шартнома. Бу шартнома бўйича фирма унга ажратилган 
жойлар квотасини тўлдиришга ҳеч қандай кафолат бермайди. 
Фирма меҳмонхона билан одатдаги тарифлар бўйича ҳисоб-китоб 
қилади. 
- Тўлиқ тўловларни амалга ошириш билан жойларни 
қатъий сотиб олиш ҳақида шартнома. Бундай шартнома бўйича 
фирма меҳмонхонага ажратилган жойлар квотаси бўйича, уларнинг 
тўлиш-тўлмаслигидан қатъий назар, тўловлар тўлиқ амалга 
оширилишини кафолатлайди. Бундай шароитларда фирма 
меҳмонхонага жойлаштириш нархларини одатдаги нархларга 
нисбатан тушириш учун савдолашади. 
- Жорий брон қилиш ҳақида шартнома. Бу туристик 
фирмалар учун нисбатан одатий шартнома ҳисобланади, айниқса, 
индивидуал туризм билан шуғулланадиганлар учун. Шартнома 
бўйича фирма меҳмонхонадан ҳеч қандай жойлар квотасини 

---

210 
олмайди. Мижозлар мурожаат қилганларида у меҳмонхонага брон 
қилиш учун талабнома юборади ва ундан тасдиқланганлиги 
тўғрисида 
маълумот 
олганидан 
кейингина 
меҳмонхона 
хизматларини сотишни амалга оширади. Бундай шартномаларда 
одатдаги меҳмонхона тарифлари амал қилади. 
Исталган вариантда ҳам қуйидаги шартларни кўзда тутиш 
(келишиб олиш) керак: 
· номерлар нархи ва брон қилиш; 
· номерлар турлари ва уларнинг зарур миқдори; 
· хизмат кўрсатиш (мавсум) давомийлиги; 
· бўш даврлар; 
· туристларнинг кетиш графиклари; 
· бир марта хизмат кўрсатиш давомийлиги ва муддатлари; 
· кўрсатиладиган хизматлар тўплами; 
· овқатлантиришни ташкил қилиш шакли ва миқдорини
меҳмонхона ресторанида овқатлантириш вариантлари; 
· туристларга овқатлантириш хизматини кўрсатиш вақти; 
· дам олишда махсус қулайликлар (масалан, ногиронлар, 
фахрийлар учун ваҳ.к.); 
· персоналлар гапириши керак бўлган тиллар; 
· туристлар келишини тасдиқлаш муддатлари (брон қилиш); 
· жарима санкцияларини эълон қилмасдан келишларни бекор 
қилиш муддатлари; 
· бекор қилиш ўлчами ва муддатлари бўйича жарима 
санкциялари; 
· кўп миқдордаги келишлар ва доимий бандлик учун 
чегирмалар; 
· миқдор жиҳатдан кам келиш, келишларнинг узилиши, 
меҳмонларни жойлаштиришдан бош тортиш учун моддий 
жавобгарликлар; 
· бошқа специфик масалалар (масалан, меҳмонхонада сауна, 
билярддан фойдаланиш номер нархига кирадими ёки йўқ, 
бассейннинг иш вақти ва бошқалар). 
Бундан ташқари, хизматлар етказиб берувчи ҳамкор бераётган 
кафолатларга ҳам эътибор бериш лозим. Хизматлар етказиб 
берувчилар билан муносабатларда (шартномада) нархларнинг 
тескари ошиши имконсизлиги ҳақидаги шартни (нархларни фақат 

---

211 
сотилмаган хизматларгагина ошириш мумкин) кўриб чиқиш керак 
ва бу шартнинг бажарилиши механизнми ишлаб чиқиш лозим.