Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис

 
16.4.Темир йўл ва экскурсия хизмати кўрсатувчи фирмалар 
билан шартнома тузиш. 
Махсуслаштирилган туристик поездларни ижарага олиш 
шартномаси. Шундай қотиб қолган мулоҳаза мавжуд, ҳар бир 
темир йўл сафари, айниқса, узоқ давом этадигани, зерикарли ва 
нохушдир. Аммо кўпгина хорижий мамлакатлар амалиёти 
поездларда сафарлар бир пунктдан бошқасига мажбур қилинмаган 
ҳолда кўчиш ва қизиқарли саёҳат бўлиши мумкинлигини 
кўрсатмоқда. Бу ҳақиқатни махсуслаштирилган темир йўл 
турларини таклиф этадиган хорижий турфирма ва операторлар 
аллақачон тушуниб етишган. Уларни олиб бориш типологиясини 
ғарб мутахассислари мукаммаллаштирилган даражага олиб 
бордилар. 
Стандарт темир йўл турларини шарт равишда уч мустақил 
категорияларга ажратиш мумкин: бир кунлик, унча узоқ давом 
этмайдиган (2-3 сутка), кўп кунлик (5 кун ва ундан ортиқ). 
Махсус 
туристик-экскурсион поездни ижарага 
олиш 
шартномасига қуйидагилар киради: 
· барча тўхташ пунктлари кўрсатилган сафар йўналиши; 
· вагонлар ва вагон-ресторанларнинг ижара қиймати; 

---

215 
· йўналишдаги ҳар бир пунктдаги тўхташ давомийлиги ва 
саналари; 
· кўрсатилган саёҳат муддатлари; 
· вагонлар ва улардаги жойлар миқдори, вагонлар ижараси 
қиймати; 
· вагон-ресторанлар сони; 
· киши бошига чойшаблар алмаштирилиши миқдори; 
· йўналиш масофаси (километраж) ва йўл ҳақи қиймати; 
· саёҳатни бекор қилиш муддатлари (йўлга чиқилишидан 
камида 20 сутка аввал); 
· поездда кўрсатиладиган хизматлар (чой, чой маҳсулотлари, 
купега нонушта олиб келиш ва ҳоказо). 
Экскурсион фирма билан шартнома. Агар ўзига тегишли 
экскурсион бўлим мавжуд бўлмаса, экскурсион фирма билан 
шартномалар қуйидаги пунктларни ўзичига олади: 
· экскурсия номи ва давомийлиги, уларда ҳаракатланиш 
усуллари (автобус, пиёда, теплоход ва бошқалар); 
· экскурсияларни ўтказиш учун талабномалар бериш 
муддатлари; 
· талабномаларни бекор қилиш муддатлари; 
· экскурсиялар нархлари; 
· ҳар бир экскурсияда гуруҳлардаги экскурсантлар сони; 
· экскурсия узилишлари учун моддий жавобгарлик 
(экскурсион фирма ёки туроператор айби билан).