Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис

билан шартнома тузиш. 
Халқаро меҳмонхона хизматлари билан туроператорлар ва 
турагентлар ўзаро муносабатларини тартибга соладиган битим ва 
ҳужжатлар бизга маълум ва кенг қўлланилиб келинмоқда. Улардан 
биттаси - 1970 йилда Халқаро меҳмонхоналар уюшмаси ва 
Туристик агентликлар уюшмаларининг Бутунжаҳон Федерацияси 
раҳбарлигида ишлаб чиқилган меҳмонхона конвенсиясидир. 
Конвенция шартнома тузадиган томонлар мажбуриятларини, унинг 
амал қилиш соҳаларини, меҳмонхона шартномалари турларини, 
уларни тузишнинг алоҳида ва умумий қоидаларини, комиссионлар 
даражаси ва тўловлар тартибини, шунингдек, шартномаларни бекор 
қилиш 
шартларини 
аниқлайди. 1979 йил 
Меҳмонхона 
конвенциясига қатор ўзгаришлар киритилди ва у "Халқаро 
меҳмонхона конвенцияси" номини олади, 1993 йилдан бошлаб 
меҳмонхоналар ва турагентликлар муносабатлари кодексига 
айланди 
ва 
меҳмонхона 
шартномаларини 
тузишда 
фойдаланилмоқда. 
Кодекс 
меҳмонхона 
корхоналарига 
категорияси 
ва 
меҳмонхона жойлашуви, шунингдек, кўрсатиладиган хизматлар 
сифати бўйича аниқ маълумотлар бериш мажбуриятини юклайди. 
Унда турагент ўз мижозларига комиссия шартномалари бўйича 
белгиланган нархлардан баланд ҳамда белгилаш ҳуқуқига эга 
эмаслиги қайд этилади. Бу меҳмонхоналар билан худди шу шартлар 
асосида ишлайдиган туроператорларга ҳам тегишлидир. Бунда на 
турагент, на туроператор ва на меҳмонхона шартномада 
келишилган нархларни ошкор қилишга ҳақли эмас. 
Туристик бизнес ва меҳмонхона корхоналарининг ўзаро 
муносабатларини тартибга соладиган ҳужжатлар Халқаро 
меҳмонхоналар уюшмаси Кенгаши (02.11.81 й.) томонидан 
маъқулланган Халқаро меҳмонхона қоидалари ва 1989 й. БТТнинг 
регионал комиссиялари томонидан маъқулланган классификацион 
стандартлар 
асосидаги 
Меҳмонхона 
классификациялари 
критерийларининг 
ҳудудлараро 
уйғунлашуви ҳужжати 
ҳисобланади. 

---

209 
Бу ҳужжатлар тавсия характерига эга бўлсада ва мажбурий 
ҳисобланмасада, улар таркибида туризмда меҳмонхона бизнеси ва 
агентлик-операторлик бизнеси орасидаги ўзаро муносабатларининг 
халқаро амалиётига мустаҳкам кириб олган кўплаб низомлар 
мавжудир. 
Ўзбекистон ҳудудида турлар ташкил қилишда ва маҳаллий 
меҳмонхона корхоналари билан ўзаро муносабатларда Ўзбекистон 
Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 22.11.97 й. 389-сонли 
Қарори 
билан 
тасдиқланган 
Ўзбекистон 
Республикасида 
меҳмонхона 
хизматларини 
кўрсатиш 
Қоидаларидан 
ҳам 
фойдаланиш лозим. 
Меҳмонхона хизматларини кўрсатувчи корхоналар билан 
ўзаро муносабатлар асосан қуйидаги битимлар билан аниқланади: 
- 30-80% бандликни таъминлаш кафолати билан жойлар