15-мавзу. Диний мутаассиблик ва диндорлик

15-МАВЗУ. ДИНИЙ МУТААССИБЛИК ВА ДИНДОРЛИК

1. 
   Диний мутаассиблик, экстремизм ва ақидапарастликнинг мазмун-моҳияти
   
2. 
   Терроризм тушунчаси ва унинг асосий белгилари.
   
3. 
   Ислом ниқобидаги экстремизмнинг ғоявий илдизлари.
   
4. 
   Ўзбекистон Республикасида диний экстремизм ва терроризм хавфини олдини олишнинг ҳуқуқий асослари.
   

Таянч тушунчалар: Диний мутаассиблик экстремизм, диний экстремизм, фундаментализм, ақидапарастлик, террор, терроризм, халқаро терроризм, фирқалар, хорижийлар, сохта салафийлар.


Мавзу ўқув мақсади: экстремизм, ақидапарсатлик, мутаассибликнинг моҳиятини тушунтириш, террор ва унга олиб борадиган йўлларни кўрсатиш, дин ниқобида фаолият юритадиган экстремистик гуруҳлар ҳамда диний экстремизм ва терроризмга қарши курашнинг маънавий-маърифий асослари борасида маълумотлар бериш.


Диний мутаассиблик, экстремизм ва ақидапарастликнинг
мазмун-моҳияти.
Диний мутаассиблик. Мутаассиблик (араб. – «ғулув кетиш», «чуқур кетиш») ўз фикр-мулоҳаза ва дунёқараши тўғрилигига ўта қаттиқ ишониб, бошқа диний эътиқодларга муросасиз муносабатда бўлишни англатади. Мутаассиблик барча даврларда турли дин ва йўналишлар орасида кескин низо ва тўқнашувлар келиб чиқишига сабаб бўлган.
Айни пайтда, дунёвий ва диний билимларнинг саёзлиги, соф диний тушунчаларнинг асл мазмунини билмаслик ҳам диний мутаассиблик ғояларнинг тарқалишига сабаб бўлиши мумкин. Бу жараённинг энг хатарли жиҳати динни сиёсийлаштириш воситасида ҳокимиятга интилиш, диндан одамлар орасига нифоқ солиш, қўпорувчилик ишларини амалга ошириш ва ғаразли манфаатларни рўёбга чиқаришда фойдаланишга уринишларда намоён бўлмоқда.
Демак, диний экстремизм келиб чиқишининг биринчи ва асосийси сабаби бу – мутаассиб фикр ва қарашларнинг пайдо бўлишидир. Мутаассиблик диний экстремизм ва терроризмга замин тайёрлайди. Шу ўрин қайд этиш жоизки, кўп манбаларда «ақидапарастлик» сўзи ҳозирги воқеликдан келиб чиқиб «мутаассиблик» сўзи билан алмаштирилган ҳолда истефода этилмоқда.
Мутаассиблик ва ғулув Қуръони каримда муҳокама қилинган мавзулардан ҳисобланиб, унинг ҳар қандай кўриниши қатъий рад этилган. Жумладан, «Моида» сурасида шундай дейилади: