Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги равшанов С. С, Мирзаев Ж. Д. Дон ва дон маҳсулотлари экспертизаси

Қобиқдорлик - бу қобиқли донларнинг гул қобиғи ҳамда гречиханинг мева қобиғининг фоизлардаги миқдорини билдиради.
Дондаги оқсил моддалар унинг озиқавий қийматини билдиради. Буғдой донида оқсиллар миқдори клейковина миқдори ва сифати билан боғлиқ бўлиб, доннинг унбоплик ва нонбоплик хусусиятларининг муҳим кўрсаткичларидан ҳисобланади.Буғдой дони клейковинасимиқдори васифати доннинг асосий сифат кўрсаткичларидан биридир. Буғдой дони клейковинаси эластик ва қайишқоқ масса бўлиб, крахмал ва кепаклардан сув билан ювиб ажратиб олинади. Ҳўл клейковинасифати унинг ранги ҳамда ИДК1 ва ИДК2 асбоблари ёрдамида клейковина шарчасини сиқиш вақтидаги деформацияси ва қайишқоқлик хоссалари билан аниқланади.
Уннинг кулдорлиги ун тортишда буғдой ва жавдар унларининг чиқишини аниқлаш учунишлатилади.
Дон сифатини экспертиза қилишнинг баён этилган кўрсаткичлари ва услублари амалдаги стандартларда келтирилган бўлиб, донни тайёрлаш ва жўнатишда фойдаланилади. Дон сифатининг экспертизаси катта миқдордаги ва юқори сифатли маҳсулот (ун ва ёрма) ишлаб чиқаришни таъминлашда муҳим аҳамиятга эга бўлиб, уннинг чиқиши ва сифати бошланғич хом ашё - доннинг хоссалари билан чамбарчас боғланган.
Калит сўз ва таянч иборалар
Дон, экспертиза, тавсиф гуруҳ, кичик гуруҳ, тур, хил, намуна олиш, доннинг намлиги, ифлосланганлиги, зараркунанда, поя, бошоқ ва қобиқлар, йириклик, қобиқлилик.
Назорат саволлари

1. 
   Экспертиза –нима?
   
2. 
   Дон ва дон маҳсулотлари экспертизасининг обектларига нималар киради?
   
3. 
   Стандартларда донни қабул қилиш ва намуна олиш услубларини келтиринг?
   
4. 
   Дон ва дон маҳсулотларининг аниқланадиган сифат кўрсаткичларини изоҳланг?
   
5. 
   Дон массасини характерловчи аналитик кўрсаткичларга нималар киради? Ифлос аралашмаларга нималар киради?
   
6. 
   Донли аралашмаларга нималар киради?
   
7. 
   Қобиқдорлик деганда нимани тушунасиз?
   
8. 
   Дон ва дон маҳсулотлари экспертиза фанининг мақсади нималардан иборат?
   
9. 
   Дон ва дон маҳсулотлари экспертиза фанининг вазифалари нималардан иборат?