Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги равшанов С. С, Мирзаев Ж. Д. Дон ва дон маҳсулотлари экспертизаси

Қайроқланган нўхот. Қайроқланган нўхот - дуккаклилардан тайёрланадиган ягонаёрма тури.Ишлов бериш усулига кўра нўхот ёрмаси: бутун қайроқланган нўхот ва бўлаклаб қайроқланган нўхотга бўлинади.
Бутун қайроқланган нўхот уруғ паллалари ажратилмаган, сариқ ёки яшил рангдаги донлардан иборат бўлиб, майдаланган нўхот донлари 5% дан ошмайди. Майдаланган нўхотда уруғ паллалари ажратилган бўлади ва бутуннўхотлар миқдори 5% да ошмайди. Бутун ва майдаланган нўхот сифатига кўра биринчи ва иккинчи навларга бўлинади.
Оқсиллар миқдорининг катталиги сабабли (23% гача) нўхотнинг озиқавий қиймати юқори. Оқсиллар асосан албуминлар ва глобулинлардан (80%) иборат бўлиб, метиониндан ташқари аминокислота таркиби бўйича тўла қийматли. Углеводларнинг миқдори кам бўлиб, асосан крахмалдан иборат ҳамда 47% ни ташкил қилади, лекин қандлар миқдори юқори (3,4%). Клетчатка миқдори 1% дан ортиқ. Нўхот липидлари (1,6%) асосан тўйинмаган аминокислоталардан иборат бўлиб, линол кислотаси асосий ўрин эгаллайди. Ёрмалар ичида нўхотда кулдорлик юқори (2,6%). Минерал моддалардан темир (100 граммда 7,0 мг), фосфор миқдори катта бўлиб (100 граммда 226 мг), 50% фитин ҳиссасига тўғри келади. Калций сўли бўтқасидагидан кўпроқ. НўхотдаВ₁, В₂, РР, Е витаминлари β-каротин миқдори кўп.
Қайроқланганнўхот ранги таркибидаги: яшил ранглисида - хлорофилл, сариқ ранглисида - каротионидлардан иборат бўлган пигментлар билан асосланган.
ГОСТ 6201 - 68 “Қайроқланган нўхот. Техник шартлар” бўйича нўхот ёрмаси биринчи ва иккинчи навларга бўлинади ҳамда бутун ёки бўлакланган, рангига кўра яшил ёки сариқ бўлиши мумкин. Навлари таркибидаги ифлос аралашмалар миқдори ҳамда бузилган ва қайроқланмаган уруғлар миқдорига кўра фарқланади. Майдаланган ва синган донлар миқдори биринчи ва иккинчи навлар учун бутун ва майдаланган ёрмаларда бир хилда меъёрланади.
Нўхот пишиши узоқ вақт талаб этилади (60дақиқагача), ҳажми 2 марта катталашади, кўпинча қовушқоқ пюресимон массасни ҳосил қилади. Аммо нўхотдан айрим ҳолларда бўтқа тайёрланиб, асосан шурвалар ва консервалар тайёрлашда қўлланилади.