Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика

Катта гуруҳда расм чизишга ўргатишнинг мазмуни ва вазифалари. Бу гуруҳда болаларни тасвирий ва ѐрқин образларни яратиш қобилиятларини тасвирлаш турли усуллардан фойдаланиб чизишга ўргатилади. Қуйидаги вазифалар бор:

• 
  Предметнинг шаклини унинг белгиларини, ҳажмини ва қисмларининг жойлашишини ўргатишни давом эттириш.
  
• 
  Расмда содда ҳаракатларни тасвирлашга ўргатиш.
  
• 
  Ранг қобилиятларини ривожлантириш ва мустаҳкамлаш.
  
• 
  Қалам (штрихлаш усуллари) ва бўѐқлар, мўйқалам ҳаракатларининг усуллари билан ишлашда техник кўникмаларни ривожлантириш.
  
• 
  Рангли бўрлар, кўмирлар, акварель бўѐқ билан чизиш усулларини ўргатиш.
  

Бу ѐшда болалар расмда бир хил предметни ўхшаш ва фарқли томонларини тасвирлаш ва топишга ўрганадилар. Масалан, 2та турли олмалар шакли ва ранги билан фарқланади ѐки лавлаги билан турп, улар сабзавотлар учун умумий бўлган думалоқ шаклда. Бу гуруҳда болалар яна асосий спектр ранглари билан танишиб, расмда уларнинг чиройли турланишларини келтириб чиқаришни ўрганадилар. Болалар рангли қаламлардан ташқари оддий қора қалам билан предметнинг умумий белгиларини чизиб олиш учун фойдаланадилар.

Тайѐрлов гуруҳида расм чизишга ўргатишнинг мазмуни ва вазифалари. Бу гуруҳда тасвирлаш қобилиятига ва кўникмаларга ўргатиш якунланади.
Қуйидаги асосий вазифалар бор:

• 
  Натурадан ва тасаввур қилишдан предметнинг характерли белгилари тузилишини, ҳажмини тасвирлашга ўргатиш.  Шакл ва бўѐқларнинг бойлиги тасвирлаб беришга ѐрқин образлар яратишга ўргатиш.
  
• 
  Композицион қобилиятларни ривожлантириш (предметнинг ҳажми ва шаклсининг характерини ҳисобга олиб предметни қоғозда жойлаштириш).
  
• 
  Ранг қобилиятларини ривожлантириш (1 рангни турли хосила рангни бера олиш қобилияти).
  
• 
  Т ехник кўникмаларни ривожлантириш (бўѐқларни бошқачароқ бўѐқ олиш учун аралаштириш, предмет шакли бўйича қаламда штрих ўтказиш).
  

Олти ѐшли болаларда аналитик фикрлаш қобилияти яхши ривожланган бўлади. Улардан турга мансуб предметлар белгисини ажрата олганликлари каби, уларнинг бир предметни бошқасидан ажратиб турувчи индивидуал хусусиятларини ҳам тасвирлай оладилар. Бу эса ижодий тасаввурни ривожлантиради. Мактабгача таълим муассасасида мазмунли расм чизишга ўргатишнинг вазифалари
Мазмунли расм чизишнинг асосий мақсади боланинг атроф-муҳитдан олган таассуротларини ифодалашга ўргатишдир. Мазмунли расм-бу бир неча мазмуннинг маълум рангда тасвирланишини тушунилади. Болалар қайси мазмун бўйича расм чизадилар? Болалар кичик ҳикоя, эртак асосида ва болаларни ўраб турган теварак-атрофни, табиатни чизишга ҳаракат қиладилар. Болалар томонидан чизилган «Биз таътилда» ва «Кеч куз» расмлари бунга мисол бўла олади. Болалар билан олиб бориладиган бундай машғулотлар уларнинг ҳар томонлама камол топишига ѐрдам беради. Бунда болаларнинг ақлий қобилияти ривожланади. Бу болада аста-секинлик билан ривожланади, шунинг учун мазмунли расм чизиш ўрта гуруҳдан бошлаб киритилган. Бунда ҳам ѐнма-ѐн турган 2-3 та предметни тасвирий ўргатилади. Мазмунни тасвирлашда предметларнинг бир-биридан ажратиш учун унинг ўлчамини, фазодаги ўринларига қараб, предметларнинг катта ѐки кичиклигини ўргатиш керак. Мактабгача ѐшдаги бола учун предметлар орасидаги фазовий муносабатларни фарқлай олиш жуда қийин. Мазмунли расм чизишни, ўргатишнинг умумий вазифалари қуйидагилар:

• 
  Мавзунинг мазмунини ифодалашга унинг асосини ажратишга ўргатиш.
  
• 
  Объектлар орасидаги ўзаро алоқани тасвирлашга ўргатиш.
  
• 
  Объектлар орасидаги пропорционал жойлашувни тасвирлашга ва уларнинг фазодаги ўринларини кўрсатишга ўргатиш.