Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Биринчи тиббий ёрдам. Ўткир энтеритда ўринда ётиш 
режими, туз сурги воситалари, мўл суюқлик (илиқ чой), қоринга 
иссиқ қилиш, тозалаш клизмаси тайинланади. Дори моддаларидан 
сульгин (0.5 г.дан кунига 4-6 марта), энтеросептол ва бошқалар 
буюрилади.
КОЛИТ 
 
Колит - йўғон ичак шиллиқ пардасининг яллиғланиши бўлиб, 
колитнинг 
сабабчиси 
инфекция 
(дизентерия), 
паразитар 
касалликлар (лямблиоз, гелминтоз), ҳаддан ташқари таъсирловчи ва 
нотўғри тайёрланган овқат истемол қилиш ҳисобланади. Колит 
ривожланишида қорин бўшлиғининг бошқа органларидаги 
яллиғланиш процеслари: сурункали ҳолецистит, гастрит, энтерит ва 
аллергик омиллар муҳим аҳамиятга эга. Колит кечишига кўра ўткир 
ва сурункали бўлади. 
Белгилари. 
Ўткир 
колитнинг 
ҳарактерли 
белгилари 
қориннинг пастки қисмида оғриқ бўлиши, тез-тез ич бузилиб 
туриши, тана ҳароратининг кўтарилиши, тенезмлар (дефекация 
оғриқли, сохта, қисқа бўлиши) ҳисобланади. Ич келиши
кунига 20 марта ва ундан ортиқ такрорланади. Кучанишлар 
безовта қилади. Ахлат ҳар хил консиценцияли - қаттиқ, суюқ, 
шилимшиқ ва қон аралаш бўлади. Унда кўп миқдорда лейкоцит ва 
эпителийлар топилади. 
Биринчи тиббий ёрдам. Ичакда муайян патологик 
микрофлора топилганда (дизентерия қўзғатувчилари) махсус даво 
олиб борилади. Овқат тўла қимматли, оқсиллари етарли миқдорда, 
углеводлари ва ёғлари бирмунча чегараланган, лекин механик ва 
кимёвий жиҳатдан чегаралайдиган бўлиши керак. Касалликда 
тетрациклин ёки левомицитин, шунингдек сульфаниламид 
препаратлари тайинланади. 
 
ХОЛЕЦИСТИТ 
 
Ҳолецистит – Ўт пуфагининг яллиғланиш касаллиги бўлиб, 
кўпинча ўт-тош касаллиги натижасида, баъзан алоҳида касаллик 

---

90 
сифатида ривожланади, Ҳолецистит гастрит, энтерит ва колит 
касалликларидан сўнг ривожланиши мумкин. Бодомча безининг 
сурункали яллиғланиши, тиш кариеси, ўрта қулоқ яллиғланиши, 
гайморит, аппендикслар касаллик сабабчиси ҳисобланади. 
Ҳолецистит ўткир ва сурункали турларга бўлинади. 
Белгилари. Асосий белгиси оғриқ бўлиб у тўсатдан пайдо 
бўлиб ўнг қовурға остига, қориннинг юқори қисмига, киндик 
атрофига, юқорига ва ўнг томонга тарқалади. Оғриқ ўт-тош 
касаллигига нисбатан бирмунча кучсиз бўлади. Бунда беморни 
умумий аҳволи ёмонлашади. Оғриқ беморга азоб беради. Ўнг 
ёнбошига ётганда оғриқ кучаяди. Кўнгил айниши ва қусиш 
кузатилади ва қайт қилганда беморнинг аҳволи енгиллашмайди. 
Касаллик оғир кечганда бемор титраб қақшайди. Ҳарорат 38-
40C гача кўтарилади. Енгил кечганда ҳарорат субфебрил бўлади.