Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

ГАСТРИТ 
 
Гастрит - ошқозон шиллиқ қаватининг яллиғланиш 
касаллигидир.
Келиб чиқиш сабаблари. Алиментар-овқат омили катта 
аҳамиятга эга. Сифатсиз овқат истемол қилиш, ҳаддан ташқари 
иссиқ, совуқ, аччиқ, бузилган овқатларни ейиш, овқатни етарли 
чайнамаслик гастрит келиб чиқишига сабаб бўлади. Айрим 
ҳолларда гастрит қатор бошқа ички касалликлардан кейин 
иккиламчи ривожланади. Масалан: юрак етишмовчилигида 

---

86 
(димланиш ҳисобига), юқумли касалликларда (ангина, грипп, сил), 
касб касалликларида (кислоталар, ишқорлар, симоб, қўрғошин, 
фосфор ва ҳоказо билан ишлаш), таъсирловчи дори моддалар қабул 
қилганда (ацительсалицилат кислота, гормонлар, калий йодит, 
резерпин) ва бошқаларда. Шундай қилиб гастритнинг келиб 
чиқишида ҳам экзоген (ташқи), ҳам эндоген (ички) омиллар 
аҳамиятга эга.
Белгилари. Кечишига қараб ўткир ва сурункали гастритлар 
фарқланади.
Ўткир гастрит одатда овқатланиш тартиби бузилганда 
овқатдан 3-5 соат ўтгач ривожланади, баъзан у шиддатли кечиши 
ҳам мумкин. 
Бемор иштаҳаси йўқлигидан, кўнгил айниши, кекириш, ўт 
аралаш қусишдан, қориннинг юқори қисмида оғриқ туриши, 
оғирлик сезиш, босим, баъзан тутиб қоладиган оғриқдан, оғиз 
бемаза бўлишидан шикоят қилади. Бундан ташқари ҳарорат 
кўтарилиши, бош оғриғи, бош айланиши, қўз олдини 
қоронғилашиши кузатилади. Умумий аҳволи қониқарли ёки ўртача 
оғирликда. Тилини караш қоплаган, оғзидан ёмон ҳид келиши 
мумкин, қорин дам бўлиб, пайпаслаганда оғриқ бўлади. Ич кетиши 
кузатилади.Ўткир кўриниши 3-5 соатдан кейин ўтиб кетади, аммо 
диспептик ҳолат яна икки ҳафта давом этади, парҳезга риоя 
қилганда ва тўғри муолажа қилинганда, касаллик аста-секин ўтиб 
кетади, аксарият ҳолларда жараён сурункали турга ўтади.