Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номли ўзбекистон

6-§.
 Экология назоратининг тушунчаси, мақсади, вазифаси ва усуллари 
Экология назорати - давлат экологик сиёсатининг муҳим таркибий қисми сифатида табиат-
жамият тизимидаги экологик муносабатларнинг барқарорлигини таъминлашда муҳим аҳамиятга 
эгадир. 
Ҳаммамизга маълумки, экологик ҳуқуқий муносабатларни тартибга солиш жараёнида 
экология назорати муҳим вазифаларни амалга оширади.
13
Экология назорати - атроф табиий муҳитни муҳофаза қилиш, табиий ресурслардан оқилона 
фойдаланиш ва экологик хавфсизликни таъминлашқоида-талабларини барча вазирлик, давлат 
қўмиталари ва идоралари, корхоналар, ташкилотлар, муассаса, мансабдор ва жисмоний шахслар 
томонидан бажарилишини текшириш, табиий муҳит ҳолатини ўрганиш ва кузатиш, чора-
тадбирларни қўллаш билан боғлик сиёсий-ҳуқуқий, ижтимоий-иқтисодий ва маънавий-маърифий 
чора-тадбирлар ийғиндисини ўз ичига олади. 
Экология назоратининг асосий мақсади атроф табиий муҳит барқоғарорлигини сақлашдан 
иборат бўлиб, давлат органлари ва жамоат ташкилотлари фаолиятини мувофиқлаштирган ҳолда 
олиб борилишини тақозо этади. 
Ҳозирги ва келажак авлодга барқарор атроф табиий муҳитни таъминлаш мақсадида 
Ўзбекистон Республикаси “Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида”ги қонунининг 29-моддасига 
асосан, экология назоратининг асосий вазифалари сифатида қўйидагилар белгиланган: 
-атроф табиий муҳит ҳолатини ҳамда хўжалик юритиш ва бошқа фаолият таъсири остида 
унда бўладиган ўзгаришларни кузатиб бориш; 
-атроф табиий муҳитни муҳофаза қилиш, табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш, атроф 
табиий муҳитни соғломлаштириш, табиатни муҳофаза қилишга доир қонунлар талаблари ва атроф 
табиий муҳит сифатининг нормативларига риоя этиш борасидаги дастурлар ҳамда айрим 
тадбирлар бажаралишини текшириш. 
Экология назорати муроккаб жараённи ўз ичига олади ва турли хил чора-тадбирлар 
тизимини амалга оширишни тақазо этади. 
Экология назорати жараёнида қўйидаги чора-тадбирлар амалга оширилади: 
-атроф табиий муҳитда бўладиган ўзгаришларни кузатиш, ахборот жамланмасини 
шакллантириш; 
-атроф табиий муҳит ҳолатига антропоген таъсирларни ўрганиш; 
13
Мирзаев Т. «Ўзбекистонда эколгик муаммолар ва прокурорлик назорати». Т. қатортол- 
Камолот 1999 й. 

---

88 
-ишлаб чиқариш ва хўжалик юритиш жараёнининг барча жабҳаларида экологик қонунчилик 
қоида-талабларига риоя этилишини текшириш; 
-ишлаб чиқариш ва хўжалик фаолиятини амалга ошираётган юритик ва жисмоний 
шахсларнинг табиатни муҳофаза қилишга қаратилган профилактик чора-тадбирларнинг 
белгиланган амалга оширилишини текшириш; 
-табиий ресурслардан фойдаланиш бўйича рухсатномалар бериш; 
-экологик қоида-талабларни бузган юридик ва жисмоний шахсларни аниқлаш, 
огоҳлантириш, жавобгарликка тортиш; 
-аҳоли орасида экологик қонунчилик қоида-талабларни тарғиб ва ташвиқот қилиш ва 
бошқалар.
14
Демак, экология назорати билан боғлик мураккаб фаолиятини олиб боришда экология 
назорати субъектлари томонидан қўйидаги асосий ташкилий-ҳуқуқий усуллар қўлланилади: 
1.