Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги м. Шарипов, Д. Файзихўжаева

V
q 
V
г 
V
s, 1 р,1 г, 1 s
----------------------------- q----------------

---

Тафовут методи асосида муҳокама юритиш фақат ходиса­
дан аввал келадиган ҳсшатлар тўплами ёпик тизимни ташкил 
этганда хамда уларнинг барчаси аниқлангадда чин хулоса беради. 
Эмпирик билиш боскичида буни амалга оширишнинг иложи 
йўқ. Лекин шунга кдрамасдан, тафовут методи, мутахассислар 
фикрича, индуктив хулоса чикаришнинг энг ишончли хулосавий 
билим берадиган воситаси хисобланади ва шунинг учун хам 
илмий билишда унга кўп мурожаат килинади.
Йўлдош ўзгариш лар методи.
Бу метод ходисадан аввал 
келаётган ҳолатлардан бирининг ўзгариши, колган холат­
лар ўзгармасдан қолганда, ходисанинг ўзгаришига олиб 
келиши кузатиладиган шароитларда қўлланилади.
Ўхшашлик ва тафовут методлари холатлардан би- 
рортасининг такрорланиш и ёки йўқ бўлиш ини кайд 
этишга асосланган бўлиб, улар сабабий алоқада бўлган 
ходисаларни нейтраллаштириш ёки бошқалари билан 
алмаштириш иложи бўлган шароитларда қўлланилиши 
мумкин эди. Йўлдош ўзгаришлар методидан бундай 
вазиятларда фойдаланиб бўлмайди. Масалан, тушунча 
мазмунининг ўзгариши унинг ҳажмининг ўзгаришига таъсир 
кўрсатиш ини 
ўрганиш да тушунчанинг 
мазмунини 
нейтраллаштириб, яъни уни тушунча хажми билан бўлган 
боғланишидан «узиб» олиб бўлмайди. Худди шунингдек, атроф- 
муҳитнинг инсон организмига таъсирини тадкик этишда атроф- 
мухитнинг таъсирини истисно қилиб бўлмайди, яъни тажрибадан 
чиқариб ташлаб бўлмайди. Бундай холларда факат йўлдош 
ўзгаришлар методидангина фойдаланиш мумкин. У аввал ва 
кейин келаётган ўзаро боғлиқ ҳодисалардаги йўлдош 
ўзгаришларни - бирининг ўзгариш интенсивлиги ва 
дараж асининг иккинчи ҳодисадаги содир бўлаётган 
ўзгаришларга мувофиклигини аниқлашга имконият яратади.
Йўлдош ўзгаришлар методига мувофик,