Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги гулистон давлат университети б.Қурбанов, Ш. Турабоева

Ишлаб чиқариш жараёни структураси. Ишлаб чиқаришнинг қатор тармоқларида технологик операциялар ўтишларга ажралади. Ўтиш операциянинг қисмларга бўлинмайдиган ва асбобни (мосламани) алмаштирмай битта ёки бир нечта ишчи томонидан иш режимини ўзгартирмай бажариладиган тугал қисмидир. Масалан, машинасозлик корхонасининг йиғув цехидаги ишчи буюмни йиғиш жараёнида гайковерт, торесли ключ, ўлчов асбобларидан фойдаланади. Унинг барча ишлари биргаликда слесарлик-йиғув технологик операциясининг мазмунини ташкил этади, аммо гайковерт билан ишлаш - бир ўтиш, торесли ключ билан ишлаш бошқа бир ўтиш, штангенциркул билан назорат ўлчашлаш учинчи ўтиш ҳисобланади.
Конструкторлик тайёргарлиги берилган топшириқни техник-иқтисодий асослаш ва буюмга қўйиладиган техник талаблар ифодаланган дастлабки ҳужжатни ишлаб чиқишдан бошланади. Охирги натижа ишчи ҳужжат, яъни ишчи чизмалар бўлиб, уларда буюмларни тайёрлаш ва назорат қилиш учун зарур: йиғиш чизмалари, деталларнинг чизмалари, уларнинг тафсилотлари ва ҳоказолар ифодаланади. Ана шу ҳужжатлар асосида корхонанинг технологик тайёргарлиги амалга ошади. Бу тайёргарлик маҳсулот тайёрлашнинг технологик жараёнларини ишлаб чиқаришдан иборат бўлиб, у технологик ҳужжатларда - маршрут, операция карталари ва ҳоказоларда ўз аксини топади. Корхонанинг технологик тайёргарлиги ишлаб чиқаришнинг технологик тайёргарлиги ягона тизимига, яъни халқ хўжалигининг исталган тармоғига мансуб ҳар бир корхона риоя этадиган стандартларга мувофлқ амалга оширилади.
Технологик жараёнларни лойиҳалашда бир томондан буюмга қўйиладиган техник талаблар, иккинчи томондан ишлаб чиқаришнинг имкониятлари, унинг зарур станоклар, асбоблар ва ишчи кадрлар билан таъминланганлиги ҳисобга олинади.
Корхонанинг ташкилий-ишлаб чиқариш тайёргарлиги унинг технологик тайёргарлигига чамбарчас боғлиқдир. У цехлар ва участкаларнинг аниқ ташкил этилишидан, таъминот, жиҳозларни жойлаштириш, буюмнинг тажриба намуналари тайёрлаш масалаларини аниқлашдан иборатдир. Кўпинча маҳсулотни саноат кўламида ўзлаштиришни тезлаштириш учун ишлаб чиқаришнинг баъзи тайёргарлик босқичлари бирлаштирилади.