Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги гулистон давлат университети б.Қурбанов, Ш. Турабоева

Фанлараро боғланиш: техника, технология, математика, информатика, физика, иқтисодий билим асосфери ва б.
Дарс жиҳози: тарқатма материаллар, компьютер, проектор, экран, ишлаб чиқариш соҳаларига оид слайдлар, кўргазмалар ва ҳ.
Дарснинг бориши:
I. Ташкилий қисм.
II. Ўтилган дарсни сўраш ва баҳолаш:
1. Технологик жараён нима?
2. Меҳнат предметига механик таъсир этиш қандай амалга оширилади?
3. Меҳнат таълими устахоналарида механик таъсир этиш жараёнларига мисол келтиринг.
III. Янги мавзуни баён қилиш.
Режа:
1. Технология тушунчаси ҳақида.
2. Кимёвий ва физик-технологик жараёнлар.
Технология деганда бирор саноат тармоғининг усул ва воситаларини (ишлаб чиқаришни) баён этиш тушунилади. Масалан, металга ишлов бериш усули ва воситаси, машина ва аппаратларни тайёрлаш усул ёки воситалари машинасозлик технологияси фани асосини ташкил қилади. Механик технология жараёнида механик таъсир билан ишлов берилаётган модданинг ташқи кўриниши ёки физик хоссаларини ўзгартиради, аммо уларнинг кимёвий таркибига таъсир кўрсатмайди.
Кимёвий технология жараёнлари табиатига кўра мураккаб кимёвий ва физикавий хоссаларига асосланган хом ашёни кимёвий қайта ишланишини ўз ичига олади. Замонавий кимёвий технология табиий ва техника фанлари ютуқларидан фойдаланиб, физикавий ва кимёвий жараёнлар, машина ва аппаратлар, ушбу жараёнларнинг унумли усулларини амалга ошириш ва турли модда, маҳсулот, материал, буюмларни саноатда ишлаб чиқаришни бошқаришни ўрганади.
Технология ибораси юнонча "технос" - санъат, ҳунар ва "логос"-билим, фан маъносини билдириб, хом ашёни фойдали маҳсулотларга айлантиришни усулларини кўзда тутади. Дастлабки хом ашёларни қайта ишлаш ва олинган йўналишларига қараб металлар технологияси (уларнинг олиниши ва ишлов берилиши), машинасозлик технологияси (машиналарни ва аппаратларни тайёрлаш), озиқ-овқат технологияси (озиқ-овқат маҳсулотлари олиш) ва бошқаларга бўлинади.
Хом ашё ва материалларни маҳсулотга айлантириш жиҳатлари ҳамда жараёнлари йиғиндиси технологик жараён асосини ташкил этади. Кимёвий-технологик жараён - дастлабки ашёларни мақсадли равишда маҳсулотга кетма-кет равишда айлантириш жараёни бўлиб, кимёвий ва физик-кимёвий жараёнларнинг мужассамлашувидир. Газламага ишлов беришда ип газламани пардозлашдаги асосий операциялар: тук куйдириш, охорни ювиш, қайнатиш, оқартириш, бўяш, гул босиш ва якунловчи пардозлаш операциялари бажарилади, бунда кимёвий ва физик жараёнлар амалга оширилади.