Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт

ΔР=(1,30-1,0) 2500 · 9,8 · cos 90
0
 = 0,3 · 1,0 · 24525 = 7357 = 7,35 МПа 
Бу усулда қатлам босими юқори ва коллектор хоссаси яхши бўлган 
қудуқлар ўзлаштирилади. 
Ғармистон майдонидаги маҳсулдор қатламни очиш ва суюқлик оқимини 
чақириш таҳлили. 
Ғармистон майдонидаги қудуқ маҳсулдор қатламини очиш ва
суюқлик оқимини чақириш ишлари таҳлили. 
Ғармистон майдонидаги маҳсулдор қатлам 3440-3500м гача бўлган 
оралиқдаги маҳсулдор қатлам очилади. Маҳсулдор қатламини очганимиздан 
кейин 140мм ишлатиш тизмасини туширамиз ва уни цементлаймиз. 
Цементлаганимиздан сўнг перфорация ишларини олиб борамиз. 
Перфорация ўқлик (зарядлик) ҳисобланади (бу перфорация тўғрисидаги 
маълумот юқорида келтирилган). Перфорация оралиқлари 3460-70-75м 
чуқурликда отилади.
Оқим чақиришдан олдин маҳсулдор қатламни (известниек) очиш учун 
кислотали ванна қўйилади. Кислотали ванна қуйишдан мақсад қатлам 
ғовакликларида каналлар очиш ва қудуқка кириб келишига шароит яратиш.
Ғармистон майдонига маҳсулдор қатламини босими 365-370 атм. 
Атрофида бўлиб, бундан келиб чиқадики бизда қудуқда гидростатик босимни 
пасайтиришимизга тўғри келади. Шунинг учун сувдан ﻻ = 1 ва ундан енгилроқ 
суюқлик билан қудуқ туби босими пасайтирилади, унда сульфанолреагенти 
орқали суюқлик зичлиги 1 г/см
2
- пастга туширилади.
Айрим ҳолда оғирлиги енгил бўлган АЗОТ гази орқали аэрозация ишлари
ҳам олиб борилади.
Ғармистон нефтъ кони нефтга бой бўлиб, айронзация ишлари 
тугатилганда, 1 суткада 100 тн дебит билан нефтъ борган.
Компрессор усулида ўзлаштириш. 
Компрессор усули қудуқларни ўзлаштиришда энг кўп қўлланиладиган 
усулдир. Қудуқ ўзлаштирилиши олдидан АКК қудуқка тушурилади, қудуқ усти 
фаввора арматураси билан жиҳозланади. Қувур орқа фазасига ҳайдовчи қувур 
узатма орқали ҳаракатланувчи компрессор бириктирилади ёки газ чизиғи 
орқали юқори босимли газкомпрессор станциясига уланади.
Қудуққа газ ҳайдалганда суюқлик қувур оралиғи фазасида НКК-ни 
бошмоқигача сиқилади ёки НКК – ни куйириш тешигигача (3÷4 мм). Бу тешик 
олдиндан қудуқ устидан 700-800 м масофада бажарилган ва НКК – га ёриб 
киради. Газ НКК – га тўплангандан сўнг суюқликни газлантиради. Қудуқ 
тубида босим пасаяди. Газни сарфини бошқариб, қувурлардаги газ суюқлик 
аралашмасини зичлиги ўзгаради, шу билан биргаликда қудуқ тубидаги босим 

---

ҳам ўзгаради (Р
куд.туби
). Қудуқ тубидаги босим Р
куд.туби
< Р
кат
шарт бажарилганда 
қудуқка суюқлик ва газ оқимини кириб келиши бошланади. Барқарор оқим 
олингандан сўнг қудуқда доимий барқарор иш режимига ўтилади. Бу усулда 
қатламда катта депресия олиш мумкин, айниқса қудуқ туби зонасини самарали 
тозалаш мумкин. 
Қатламдаги мустаҳкам жинслар шароитида (кумоктошлар, оҳактошлар) 
ғоваклик муҳитини калематация материалларидан жадал тозалашга олиб 
келади.
Қудуқни бир текис ишга тушириш учун қудуққа компрессор ёрдамида 
қувур орқа фазаси орқали аэрацияси суюқлик ҳайдалади. 
Ҳозирги пайтда сиқилган ҳаво ёрдамида қудуқларни ўзлаштириш 
тақиқланган бўлиб, кучма УКП-80 ёки КС-100 маркали станциялардан 
фойдаланилади. Компрессор КС-80 босимни 8 МПа гача кўтариб, 8 м
3
/дан, 
сарф ҳайдайди, КС-100 станцияси эса 100 МПа босимда 16м
3
/дан сарфда 
ҳайдайди. Сиқилган ҳаво портлаш хавфи бўлганлиги учун қўлланилмайди.