Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети шералиев Абдусаид Шералиевич

Bacillus Сohn туркуми
Туркум вакиллари хивчинлар воситасида ҳаракат қиладиган бактериялар қаторига кириб, спора ҳосил қилиш йўли билан кўпаяди. Ҳужайраси таёқчасимон, эндоспоралар ҳосил қилади, хивчинлар воситасида ҳаракат қилади. Граммусбат, факултатив аэроб ёки анаэроб микроорганизмлардир. Тупроқ шароитида сапрофит усулида ҳаёт кечирсада, айрим вакиллари ўсимлик тўқимасига кириб касаллик келтириб чиқаради.
Bacillus туркуми вакиллари қуйидаги ўсимликларда касаллик келтириб чиқаради:
Bacillus сerealium Gentner - Арпа касаллиги.
Bacillus maсereans Schardinger - Зиғир касаллиги.
Bacillus polymyxa – Картошканинг чириш касаллиги.
Bacillus populi Brizi - Теракнинг туберкулози.
Bacillus subtilis (Erenberg) Cohn - Мева ва илдизмеваларнинг чириши.
Bacillus mesentericus- Ғўза кўсаклари чириши.

Ўрик мевасининг қорайиши
Касаллик билан ўрик меваларининг ички ва ташқи қисмлари зарарланади.Ички зарарланишда меванинг данакка ёпишган қисми мева банди томонидан қорая бошлаб, жигар ранг хошия ҳосил қилади ва ун шудринг билан қоплангандек бўлади. Кучли зарарланган мева эти қўнгир-жигар ранг бўлиб, юмшаган мевалар осонликча эзилади.Ташқи зарарланганда эса меваларда тўқ-қизил доғлар пайдо бўлиб, қўнғир-қизил ҳошия билан ўралган бўлади. Доғлар кейинчалик қўнғирлашади, эзилади ва буришиб қолади.
Худди шундай зарарланиш шафтолида ҳам кузатилади. Баргларда касаллик қўнғир концентрик доғлар, қизил-қўнғир ҳошия билан ўралган бўлади.
Касаллик қўзғатувчи Bacillus mesentericus – тупроқ микроорганизми бўлиб, ўсимликларда паразитлик билан ҳаёт кечиради. Таёқчасимон, грам мусбат колониялари кул ранг - оқ, желатинни суюлтиради, сутни пептонлаштиради, кислотадан газни кучсиз ҳосил қилади, нитратларни тиклай олмайди, индол ҳосил қилади, крахмални парчаламайди.
Инфекция манбайи тупроқ, ўсимлик қолдиқлари ҳамда уруғлар ҳисобланади.
Кураш чоралари:
1. Ўсимлик қолдиқларини йўқотиш;