Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги тошкент вилоят давлат педагогика институти ж. Ҳасанбоев, Ҳ. Сарибоев, Г. Ниёзов

1
. Ўқитувчининг суҳбат учун тайёрлаб келган саволлари синф ўқув- 
чиларининг ҳаммасига тааллуқли бўлиб, сўроқ ўртага ташлани- 
ши керак.
2
. Ўқувчилардан бири жавоб бериш учун чақирилади.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

3. Синфнинг барча ўқувчилари жавоб берйтгш ўқувчини қунт 
билан тинглаши, унннг жавобини гўлдцжпи, тузатиши, ой- 
динлаштиришга ёрдам беришинм пьм нм аш лозим (24-шакл).
24-шакл
Мавзунинг мазмунига боғлиқ бўлган нарса-ҳодиса ва воқеалар- 
ни ҳамма вақт синф шароитида намойнш қилнш мумкин бўлавер- 
майди. Шу боис ўтилаётган мавзунинг хусусиатига кўра жскурсия 
методидан ҳам фойдаланилади. Экскурсия методи ўрганилаётган 
воқеа ва ҳодисаларни табиий шаронтда бки махсус куэаггалади.
Намойиш этиш, тасвирлаш ва экскурсия методи билан иш 
кўришда ўқувчиларни турли мавзуларда тасви|жй материаллар 
билан ишлашга жалб этшп муҳим дидактик а\амшпта эгадир.
Амалий машғулотлар методи қуйидагилардаи иборатдир 
(25-шакл).
25-ишкл
Маиц қилдириш методи
Амалий
i
машғулотлар
--------- ►
Лабораторкя машрулотларн методи
методи
Амшшй машқлар методи
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Машқ қилдириш методи, асосан ўзлапггирилган илмий билим- 
ларни мустаҳкамлаш ва уни амалда қўллай олиш, тегишли кўник- 
ма ва малакаларга эга бўлишни таъминлашга хизмат қилади.
Одатда, машқ қилдириш деганда илмий билим ва маълум бир 
иш - ҳаракатни ўзлаштириш ёки такомиллапггириш мақсадида ре- 
жали равишда ташкил этилган такрорлаш тушунилади.
Машқ қилдириш методи ўқув предметларининг мазмуни ва тав- 
сифига қараб турлича олиб борилиши мумкин. Ўқувчиларнинг 
ўзлаштирган кўникма ва малакаларини мустаҳкамлаш ва уларнинг 
ижодий қобилиятларини ривожлантиришда машқ қилдириш қуй- 
идаги талабларга амал қилиши лозим:
1. Топшириқнинг мақсади ўқувчиларга аниқ ва равшан тушун- 
тирилган бўлиши топшириқнинг мазмуни ва уни ишлаш йўлла- 
ри пухта уқтирилгаи бўлиши лозим.
2
. Ўқувчилар диққати тақдим этилаётган машққа жалб қилини- 
ши, жамоанинг ва ҳар бир ўқувчининг интилиш ва қизиқишла- 
ри ҳисобга олиниши лозим.
3. Топшириқ қатьий тизим ва изчилликка эга бўлиши лозим.
4. Маълум қоида юзасидан ўзлапггирилган кўникма ва малака- 
лар шу қопдага оид бошқа мазмундаги топшириқларни бажа- 
ришда ҳам осонлик билан қўлланилиши лозим.
5. Топшириқ ўқувчиларнинг фаол фаолиятини таъминлайдиган 
бўлиши ва машқни, албатта, белгиланган вақт ичида бажариш 
талаб қилиниши керак.
Машқ қилдириш методида ўқувчиларнинг ёзма ижодий машқ- 
лари алоҳида ўрин эгаллайди. Шунингдек, маълум мавзуларда маъ- 
руза тайёрлаш, график ишлари ҳам муҳим аҳамият касб этади.
Лаборатория методи таълим жараёнида ўқувчиларга атроф- 
ни ўраб олган объектив борлиқдаги нарса ва ҳодисалар, улар- 
нинг шакли, ҳажми, таркиби, тузилиши, ўзгариши ва ривожла- 
ниши қонуниятлари ҳақида янги-янги билимлар бериш, ўзлаш- 
тираётган илмий билимларни мустаҳкамлаш ҳамда тегишли 
кўникма ва малакалар билан қуроллантиришда муҳим аҳамият- 
га эга.
Лаборатория методи, асосан физика, кимё, биология ва физи- 
ка, география каби предметларни ўрганшцда қўлланилади ва у мах- 
сус жиҳозланган лаборатория, хонасида тегишли асбоблар ёрда-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

мида олиб борилади. Лаборатория машғулоти хусусиятига кўра 
уч хил бўлади (26-шакл).
26-шакд
Лаборатория методи асосида ўтиладиган машғулот хусусия- 
тига қараб қуйидаги шаклда ташкил қилинади: