Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги тошкент вилоят давлат педагогика институти ж. Ҳасанбоев, Ҳ. Сарибоев, Г. Ниёзов

§ 2. М етодлар к л асси ф и к ац и яси
Методлар бир қанча асосий гуруҳлардан иборат бўлиб, улар- 
нинг ҳар бири ўз навбатида кичик гуруҳлар ва уларга кирувчи 
алоҳида методларга бўлинади. Ўқув билиш фаолиятини ташкил 
қилиш ва амалга ошириш жараёнини ўзи узатиш, қабул қилиш, 
англаш, ўқув ахборотларини эсда сақлашни ҳамда олинадиган 
билим ва кўникмаларни амалиётда қўллай олишни назарда тутиш- 
ни ҳисобга олсак, биринчи гуруҳ методларига сўз орқали узатиш 
ва ахборотни (информацияни) эшитиш орқали қабул қилиш ме- 
тодлари, оғзаки методлар, ҳикоя, маъруза, суҳбат ва бошқалар; 
ўқув ахборотини кўргазмали узатиш ва кўриш орқали қабул қилиш 
методлари - кўргазмали методлар; тасвирий, намойиш қилиш ва 
бошқалар; ўқув ахборотини амалий меҳнат ҳаракатлари орқали 
бериш (амалий методлар, машқлар, лаборатория тажрибалари, 
меҳнат ҳаракатлари ва бошқалар) киради.
Юқорида баён қилинган фикрлардан келиб чиққан ҳолда ама- 
лиётда кенг қўлланаётган методларни, асосан қуйидаги уч гуруҳ- 
га ажратиш мумкин (
2 2
-шакл).
22-шакл
Ўкув матсриалини оғзаки баби килиш мстоди
Таълим
метоллари
^
--------------------
I_J Кўргазмалилик мстоди
\
-------------------
Амалий машғулотлар мстоли
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ўқув материалини оғзаки баён қилиш методи мактаб таълим 
мазмунда энг кўп қўлланиладиган методлардан бири бўлиб, маз- 
кур методга барча ўқув предметлари бўйича барча синфларда 
мурожаат қилиш мумкин.
Ушбу метод баён қилинаётган маълумотларнинг тўғридан-тўғри 
ўқитувчннинг жонли нутқи орқали идрок қилинншн билан тавсиф- 
ланади ва ана шу хусусиятига кўра таълнмнннг бошқа методларидан 
фарқ қилади.
Ўқув материалини оғзаки баён қилиш методи қуйидаги 5 тур- 
да қўлланилади (23-шакл).
23-шакл
Ҳикоя қнлиш ўқитувчи томоиидан янги ўтилаётган мавзуга оид 
нарса, қодиса ва воқеаларнинг яхлит ёки қисмларга бўлиб, образ- 
ли тасвирлаш йўли билан ихчам, қисқа ва изчил баёи қилиниши- 
дир (баён қилиш 1-4-синфларда