Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

80-м о д д а. Ашёвий далилларни талаб қилиб олиш
ва тақдим этиш тартиби


Ишда иштирок этувчи ёки иштирок этмаётган шахслардан далил сифатида бирор ашёни талаб қилиб олиш ҳақида судга илтимоснома тақдим этувчи шахс шу ашёни таърифлаб бериши ва бу ашё у ёки бу шахсда деб ҳисоблаш учун қандай асослари борлигини баён этиши лозим.
Суд ташкилотлар ва фуқаролардан талаб қилган ашёвий далиллар бевосита судга юборилади.
Суд ашёвий далилни талаб қилиб олиш ҳақида илтимос­нома тақдим этган шахсга шу далилни судга тақдим этиш учун олиш ҳуқуқини берадиган сўров хати ҳам топшириши мумкин.


1. Судья (суд) иш кўриш жараёнида тўпланган далилларни маз­мунан ҳал этиш учун етарли эмас деган хулосага келган тақдирда ўз ташаббуси билан ёки процессда қатнашувчи, шунингдек қат­нашмаган шахсларнинг илтимослари бўйича далиллар ва исботлаш воситалари билан тўлдириш чораларини кўришга ҳақлидирлар.
Исботлаш воситаларини тўплаш масаласини судья тайёрлов босқичидан бошлаши ҳам мумкин, судья ташкилотлар ёки фуқаро­лардан ёзма ва ашёвий далилларни талаб қилиб олади ёки бу далил­ларни олиб, судга тақдим этиш учун ишда иштирок этувчи шахс­ларга талабнома беради.
Суд ишни тайёрлов ҳамда мазмунан кўриш жараёнида иш учун аҳамиятли ашёвий далилларни судга келтириш имконияти бўлмаса унинг чораларини кўради. Айрим ҳолларда тарафларнинг ўзлари керакли, ашёвий далилларни келтиришга розилик берадилар, бундай ҳолларда суд илтимос қилган шахсга шу далилни судга тақдим этиш ҳуқуқини берадиган сўров хати берилиши лозим.
Агар суд ишни мазмунан кўриш жараёнида тарафлар томони­дан ашёвий далилларни тақдим этиш ҳақида фикр билдирсалар, судья ишда иштирок этувчи шахсларнинг фикр ва хулосаларини эшитгандан сўнг суд ўзининг ажрими билан уни қаноатлантириш ёки рад этиш масаласини ҳал этади.
Ашёвий далилни судга келтиришга ёрдам бериш тўғрисида илтимос қилувчи шахсларнинг асосий мақсадларидан бири бўлиб, фуқаролик ишини тез кўришда судга кўмаклашишдан иборатдир. Шунинг учун суд ашёвий далиллар унча муҳим аҳамиятга эга эмаслигини ҳам назарга олиб, бундай талабларни қаноатлантириш масаласига аҳамият бериш лозим.