Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

307-м о д д а. Ишни кўpишга тайинлаш


Агаp эълонда кўpсатилган муддат ичида ҳужжатни сақлов­чидан аpиза тушмаса (ушбу Кодекснинг 304-моддаси), суд ишни кўpишга тайинлайди.
Иш кўpиладиган кун тўғpисида аpизачи ҳам, ҳужжатни беpган муассаса ҳам хабаpдоp қилинади. Бироқ, улаpнинг келмаслиги ишни кўpишга тўсқинлик қилмайди.


1. Тақдим этувчига деб берилган ҳужжатлар йўқолган тақдирда улар бўйича ҳуқуқларни тиклаш (чақириб иш юритиш) тўғрисида судья ариза юзасидан юқорида кўрсатилган қоидалар асосида про­цессуал ҳаракатларни амалга оширганлигига қарамасдан ҳужжатни сақловчидан эълон чиққан кундан эътиборан уч ой муддат ўтгандан кейин ҳам ўзини ҳужжатга нисбатан бўлган ҳуқуқларини исботлов­чи далиллар илова қилинган ариза билан судга мурожаат этмаган тақдирда суд ишни мазмунан кўришга киришади.
Фуқаролик ишларини судда кўришга оид умумий қоидалар каби алоҳида тартибда кўриладиган бундай ишларда ҳам иш кўриладиган кун тўғрисида аризачи, ҳужжатни берган муассаса ҳам хабардор қилинадилар. Бироқ уларнинг келмаслиги ишни судда мазмунан кўришга тўсқинлик қилмаслиги ушбу қонунда ўз ифода­сини топган.
2. Айрим ҳолларда, суд амалиётида йўқолган ҳужжатни сақлов­чи мазкур ҳужжатга нисбатан белгиланган уч ой муддатни ўтказиб мурожаат этсалар-да, бироқ ҳали иш судда мазмунан кўрилмаган бўлади. Бундай ҳолларда процессуал муддатни ўтиши йўқолган ҳужжатга нисбатан қандай ҳуқуқий оқибат туғдирадиган бўлса, шундай ҳуқуқий оқибат судьяга ҳам тегишли эканлиги тўғрисида юридик адабиётларда асосли равишда фикр билдирилган.¹
Ҳужжатни сақлаб турувчидан уч ойлик муддат ичида ариза тушмаслиги ўз-ўзидан йўқолган ҳужжат аризачига тегишли экани­ни тасдиқловчи далил бўла олмаслигини судлар эътиборга олмоқ­лари лозим. Шунинг учун суд аризачининг шу ҳужжатга бўлган ҳуқуқини тасдиқловчи далилларни синчковлик билан текширмоғи лозим. Суд муддатни ўтказиш сабабларини ишни мазмунан кўриш чоғида тиклаш, тикламаслик масаласини ҳал этиши лозим.
3. Судья ишни мазмунан кўришда процессуал қоидаларга амал қилган ҳолда тақдим этувчига деб ҳужжат берган муассасанинг вакилини судга чақириш масаласини кўриб чиқиши лозим. Чунки вакилнинг иштироки ишдаги айрим масалаларга аниқлик кири­тишга хизмат қилишга ёрдам беради.