Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

227-м о д д а. Сиртдан чиқарилган ҳал қилув
қарорининг мазмуни


Сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарорининг мазмуни ушбу Кодекс 206-моддасининг қоидалари билан белгиланади. Сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарорининг хулоса қисмида бу ҳал қилув қарорини қайта кўриб чиқиш ҳақида ариза бериш муддати ва тартиби кўрсатилган бўлиши лозим.


1. Фуқаролик ишлари бўйича сиртдан юритиш тартибида сирт­дан чиқарилган ҳал қилув қарорлари билан умумий асослардан чиқарилган суд ҳал қилув қарорлари ўртасида деярли фарқи бўл­майди. Шунинг учун суд сиртдан чиқариладиган ҳал қилув қарор­ларини ФПКнинг 206-моддасига асосланган ҳолда чиқариб, фақат айрим хусусиятлари кўрсатиб ўтилади.
Агар фуқаролик ишлари умумий асосларда кўрилганда ҳал қилув қарорининг хулоса қисмидан норози тарафга юқори судга шикоят бериш (прокурорга протест келтириш) ҳуқуқини кўрсатиш лозим бўлса, сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарорида юқори судга шикоят бериш, протест келтириш билан бирга шу ишни кўрган туманлараро, туман (шаҳар) судида қайта кўриб чиқиш ҳуқуқи ҳам кўрсатилади.
Демак, сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарорининг хулоса қисмида бошқа талаблар билан бир қаторда бу ҳал қилув қарорини кўриб чиқиш ҳақида ариза бериш муддати ва тартиби ҳам кўрсатиб ўтилади. Бу муддат умумий тартибда бериладиган 20 кунлик ши­коят протест муддатидан фарқланиб, ўн беш кун қилиб белги­ланган. Агар ўн беш кун ичида ариза бериш ўтказиб юборилган тақдирда белгилаган умумий муддат ичида апелляция тартибида шикоят, прокурор протест келтиришга ҳақлидир.
Сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарорининг мазмуни қонунда кўрсатилган талабларга (ФПКнинг 227-моддаси) жавоб бериши ҳақида Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 1998 йил 17 апрелдаги “Суднинг ҳал қилув қарори ҳақида”ги қарори­нинг 14 бандида ҳам таъкидлаб ўтилган¹.


228-м о д д а. Ҳал қилув қарорининг нусхасини юбориш


Суд мажлисига келмаган тарафга сиртдан чиқарилган ҳал қилув қарорининг нусхаси шу қарор чиқарилган кундан эътиборан беш кундан кечиктирмай юборилади.


1. Фуқаролик ишларини сиртдан кўриб суд ҳал қилув қарори чиқарилган тақдирда иш юритиш бир мунча ихчамлаштирилган бўлса-да, бироқ бу ишда иштирок этувчи шахсларнинг қонуний ҳуқуқ ва манфаатларини камситиш ҳисобига бўлади, деган маъно­ни англатмайди. Шу боисдан ҳам мазкур қоида ишдаги ушбу шахсларнинг манфаатларини ҳимоя қилишга қаратилгандир.
Фараз қилайлик, сиртдан иш юритилиб, ҳал қилув қарори чиқа­рилади, агар шу ҳал қилув қароридан судья нусха юбормас экан, уларнинг ҳал қилув қарорига нисбатан эътироз билдириш учун имконияти бўлмайди. Бундан ташқари, ҳал қилув қарорининг нусхасини юбориш учун беш кунлик муддат белгиланиши эса, бу ишни бажариш зудлик билан, белгиланган муддатда ишда иштирок этувчи шахсларни хабардор этиш ва ҳал қилув қарорига нисбатан ўзларининг муносабатларини билдиришга қаратилгандир.
Шарҳланаётган ушбу қоидада ҳал қилув қарорининг нусхаси шу қарор чиқарилган кундан эътиборан беш кундан кечиктирмас­дан юборилиши шу шахсларнинг манфаатларини назарда тутади. Ушбу қонунда ҳал қилув қарорининг қайта кўриш учун ҳал қилув қарори чиқарилгандан кейин ўн беш кун ичида ариза бериши мумкинлиги баён қилинган.
Ҳал қилув қарорининг нусхаси суд котиби томонидан тайёр­ланади ва у судья томонидан имзоланиб, муҳр босилгандан кейин тасдиқланган ҳисобланади.